Má ekki sannreyna kenningar Hafró?

 Tilraun reiknisfiskifræðinnar sem unnið hefur verið með sl. tvo áratugi við að byggja upp þorskstofninn hefur ekki gengið eftir og er rækasta sönnun þess sú að þorskveiðar á yfirstandandi fiskveiðári verða innan við þriðjungur af því sem þær voru áður en uppbyggingarstarfið hófst. Kenningarnar sem forsendur uppbyggingarstarfsins hvíla á eru að því fleiri þorskar sem hrygna þeim mun hærri ættu lífslíkur seiða að vera eða þá að lífslíkur þorskseiða séu alltaf þær sömu og með því að fjölga hrygnum með minnkuðu veiðihlutfalli fáist meiri nýliðun.

Umdeildar kenningar

Þessar kenningar hafa verið umdeildar alla tíð þar sem þær ganga í berhögg við viðtekna vísindalega vistfræði. Forspá reiknisfiskifræðinnar um nýliðun í nánustu framtíð hefur ekki gengið eftir en samt sem áður skirrast þeir sem vinna í þessum reikningum ekki við að reikna stofnstærðir og nýliðun áratugi fram í tímann. Ekki er nóg með að tilraunin við uppbygginguna hafi mistekist og forspárgildi kenninganna sé ekkert, heldur styðja niðurstöður annarra athugana og rannsókna Hafró alls ekki heldur við þá kenningar reiknisfiskifræðinnar sem er þó unnið eftir. Ég á þá við niðurstöður fiskmerkinga og nú nýlegar niðurstöður um át hrefnunnar á þorski. Fréttir bárust af því að 7% af því sem hrefnan innbyrti væri þorskur en hver hrefna étur um 400 til 500 kg á sólarhring. Þetta er gríðarlegt magn sem hún lætur ofan í sig þar sem hrefnurnar eru sagðar vera á fimmta tug þúsunda hér við land og dvelja hér um 200 daga af árinu. Samkvæmt framangreindum forsendum lætur hrefnan í sig um 300 þúsund tonn af þorski árlega. Viðmiðunarstofn þorsks í upphafi árs var metinn um 650 þúsund tonn en reiknisfiskiskifræðin gerir ráð fyrir að svokallaður náttúrulegur dauði sé fasti, þ.e. að 18% deyi árlega af öðrum orsökum en veiðum eða um 130 þúsund tonn af viðmiðunarstofni þorsks þessa árs.

Gengur ekki upp 

Það sér hver maður að það er ekkert samhengi í því að allur náttúrulegur dauði viðmiðunarstofns þorsks reiknist 130 þúsund tonn þegar rannsóknir sýna að hrefnan ein hámar í sig rúmlega tvöfalt það magn. Við afföll sem verða af völdum hrefnunnar bætist síðan það sem étið er af öðrum kvikindum og sjúkdómar auk sjálfsráns þorsksins. Þetta þorskabókhald reiknisfiskifræðinnar gengur með engu móti upp og er skýringin annað hvort sú að niðurstöður rannsókna á áti hrefnunnar á þorski sé kolröng eða þá hin, sem ég tel miklu líklegri, að mat á stofnstærð þorsks og náttúrulegur dauði sé stórlega vanmetið. Niðurstöður rannsókna á fiskmerkingum styðja að um verulegt vanmat sé að ræða á afföllum vegna náttúrulegs dauða af völdum hrefnunnar og annarra afræningja og að náttúrlegu afföllin séu í raun margfalt meiri. Að sama skapi gefa niðurstöður til kynna að veiðar hafi hlutfallslega mun minni áhrif en gert er ráð fyrir í reiknislíkönum sem unnið er með.

Stendur á brauðfótum 

Það er átakanlegt að íslensk stjórnvöld veiti engum fjármunum í athuganir eða tilraunir sem ganga út á að hrekja tilgátuna sem Hafró vinnur eftir þrátt fyrir að veigamikil gögn og sömuleiðis viðtekin vistfræði eins og áður segir gefi sterklega til kynna að tilraun Hafró standi á brauðfótum. Það er engu líkara en að það sé nánast komi í veg fyrir að niðurstöðurnar séu sannreyndar en það gengur þvert gegn vísindalegum vinnubrögðum. Eitthvað af fjármunum er veitt til rannsóknasetra en það virðist sem svo sé búið um hnúta að ekki verði raskað við grundvallarspurningum sem brýnt er að svara og hægt væri að gera með tiltölulega litlum fjármunum. Í stað þess er kröftum rannsóknasetra beint í önnur verkefni sem eru í sjálfu sér góðra gjalda verð, s.s. rannsóknir á beitukóng, sæbjúgum og kísilþörungum.

Greinin birtist í 24 Stundum 3. nóvember

Athugasemdir

[Eggert Vébjörnsson (IP-tala skráð) 7.11.2007 kl. 13:09]

Blessaður Sigurjón og takk fyrir innlegg þín varðandi sjávarútveg og stjórnun fiskveiða. Virðist ekki vanþörf á að hamra aðeins á þeim málaflokki.

Langaði aðeins að vekja athygli þína á þeim verknaði Hafró að lækka viðmiðunarmörk á Ýsu úr 45 sm í 40 ekki alls fyrir löngu. Þetta er trúlega gert til að flotinn eigi auðveldara með að ná Ýsunni. Er þetta orðið ferlið í vitrænni fiskveiðistjórnun. Þorskurinn skorinn niður en viðmiðunarmörkin bara lækkuð fyrir ýsuna.

Ég og fleiri erum á því að Hafró hafi þarna fengið bein tilmæli einhvers staðar frá eins og frá Sjávarútvegsráðherra.

Hvaða ábyrg stofnun myndi annars ástunda svona vinnubrögð nema fyrirmælin kæmu annars staðar frá.

Takk enn og aftur fyrir fræðandi innlegg um sjávarútveginn.

Eggert 

[Grétar Rögnvarsson, 7.11.2007 kl. 15:38]

Það er alltaf gaman að rökræða við menn um fiskveiðistjórnun, og alveg er ég hjartanlega sammála ykkur fékögum Sigurjóni og Kristni, tel mig nú hafa svolitla reynslu eftir að hafa verið skipstjóri í 26 ár.

Og það sem við þurfum að gera er að drepa hrefnu og hnúfubak í stórum stíl ef við ætlum okkur að stunda fiskveiðar að einhveju viti á næstu árum.

Mér eru nátturulega loðnuveiðar ofarlega í huga og hvernig rannsóknum á þeim er háttað og kvóti settur á, hef stundað þær veiðar i 20 ár og tekið þátt í mörgum leitarleiðöngrum, þar byggist allt á tilviljunum og ágiskunum, ef hafsrannsóknarskipin eru ekki á réttum stað á réttum tímar er lítill kvóti og svo öfugt, hef oft spurt fiskifræðinga, hvar loðnan haldi sig þegar hún ekki sést, en ekki fengið svör, t.d. fyrir tveim árum síðan mældust 40,000 tonn í nóv eða des, en 800,000 í jan á tveim sólahringum.

[Hallgrímur Guðmundsson, 7.11.2007 kl. 17:08]

Þarna bendir Grétar á einn mikilvæga punkt, það þarf að vera á réttum stað á réttum tíma. Þetta á við um rannsóknir á öllum fiskistofnum, annað er blint fálm út í loftið og gefur nákvæmlega enga mynd af ástandinu. Gott dæmi um fálmið er togararallið, þar skiptir engu máli hvernig veður er, hitastig, straumar eða aðrir þættir náttúrunnar. Nei dagatalið það er málið og eftir því skal unnið. Er nema von að Hafró sæti gagnrýni og hafi misst allan trúverðugleika? Ef við skipstjórarnir leifðum okkur þann munað að horfa á dagatalið og vinna eftir því sem gerðist í fyrra eða árið þar áður er ég andskoti hræddur um að maður yrði rekinn fljótlega fyrir lakan árangur.

[Sigurjón Þórðarson, 7.11.2007 kl. 18:17]

Eitt er ábyggilegt og það er að þessi ráðgjöf og vinnubrögð í kringum hana eru ekki hafin yfir gagnrýni og þess vegna furða ég mig mjög á sjómannasamtökum að beina ekki sjónum að þessari vitleysis ráðgjöf í stað þess að vola út meiri og markvissari mótvægisaðgerðir. 

Ég er mjög fylgjandi hvalveiðum en er samt sem áður ekki endilega viss um að fjöldi hval sé stærsti þátturinn í þessu árangursleysi við þorskveiðar okkar heldur ætti miklu frekar að fara yfir nýtingastefnuna þ.e. að verið sé að friða fisk sem er ekki að vaxa. Samkvæmt skýrslunni frá í vor er vöxtur þorskisins og sömuleiðis ýsunnar afar lakur og nú er í gildi skyndilokun nr. 167.

Einn stærsti lífmassinn eru fiskarnir sjálfi sem lif að einhverju leyti hverjir á öðrum og það fer mikið orkuflæði í gegnum þá og við hvert fæðuþrep tapast 85 til 90% af orkunni. 

Ágæt nýliðun er það kallað þegar Hafró mælir um 200 milljón nýliða  inn í veiðistofninn en þeir þurfa auðvitað sitt til að bíta og brenna. Ef hver og einn nýliðinn snæðir einn fisk yfir árið fækkar hann yngri þorskum um sama fjölda, 200 milljónir. Ef þetta er hálfs kílós fiskur, sem hann étur, þá hverfa ofan í þorskinn þennan árgang um 100 þúsund tonn árlega.

Það sem Grétar bendir á, hvar loðnan sé þegar ekki sé verið að veiða hana, hlýtur að vera stóra spurningin.  Það hefur verið bent á að meðan hún er að vaxa upp hér við land gegni hún mikilvægasta hlutverki sínu fyrir þorskinn okkar við að flytja orku með áti á smærri lífverum og upp fæðukeðjuna og upp í þorskinn.  Það sé sú orka sem þorskurinn getur gengið að alla jafna en göngurnar úr Norðurhöfum séu einskonar þorrablót fyrir þorskinn og kannski Grétar líka. 

[Eggert Vébjörnsson (IP-tala skráð) 7.11.2007 kl. 20:35]

Kristinn afsakaðu. Mitt innlegg var hvað helst til að benda

[Sigurjón Þórðarson, 7.11.2007 kl. 23:18]

Mér líst vel á það að við hittumst sem allra fyrst.

[Guðrún María Óskarsdóttir., 7.11.2007 kl. 23:39]

Sæll Sigurjón.

Góð grein,og góðar umræður ekki síst innlegg Kristins P, til viðbótar.

Þegar stjórnvöld hafa í áraraðir hreinlega ákveðið að endurskoðun sé ekki á dagskrá þrátt fyrir margvísleg framborin rök þess efnis að menn séu ekki á réttri leið, þá eru góð ráð dýr.

kv.gmaria.

[Guttormur Sigurðsson (IP-tala skráð) 8.11.2007 kl. 00:29]

Þessi hugmynd að þið vísu menn í hagrænni fiskifræði hittist og búið til fiskveiðistefnu, er ágæt. Ég legg til að ca. tíu manna hópur reynslubolta í sjómennsku og því sem hægt er að kalla "lífrænni" og hagrænni fiskifræði, komi saman á Vestfjörðum og stofni Fiskveiðiráð Vestfjarða. Verkefni þessa ráðs væri í fyrsta lagi að ákveða að tilteknir fiskistofnar eða stofnhlutar á miðum út af Vestfjörðum tilheyrðu sögulega, siðferðilega og hagsmunalega sjávarbyggðum Vestfjarða. Í öðru lagi að ákveða veiðistefnuna fyrir téða fiskistofna á þessum miðum og skýra fyrir alþjóð rökin fyrir veiðistefnunni, bæði hin pólitísku og líffræðilegu. Í þriðja lagi hefði þessi hópur forgöngu um að byggja upp samtök fólks á Vestfjörðum sem getur varið bæði löglega og "ólöglega" veiðar sjómanna í þessari Vestfirsku "landhelgi". Það þýðir ekki lengur að masa um órétt og valdníðslu kvótakerfis og hlíða "ólögum" eins og blauðir hvolpar. Að vinna eftir því sem er siðferðislega rétt byggir upp andlegan kraft sem þjóðin mun skynja og munu valda stjórnmálalegum umskiptum. Jú Frjálslyndi flokkurinn var stofnaður aðalega til að reyna að hnekkja kvótakerfinu, en það vantar algerlega að menn taki fiskveiðimálin  í sínar hendur á Vestfjörðum og geri uppreisn gegn svívirðilegu óréttlæti. Auðvitað má ekki flana að hlutunum og það verður að byggja upp markvissan stíganda í aðgerðum og tryggja nægt fylgi fólks á svæðinu. En stefnan má ekki bara vera endalaus gagnrýni og væl út í stjórnvöld heldur staðföst ákvörðun að endurheimta rétt fólks í vestfirskum sjávarbyggðum til nýtingar á sinni sjávarauðlind umfram aðra, annaðhvort með góðu eða illu.