Ný uppgötvun Fréttablaðsins

Í vikunni mátti lesa skondinn leiðara í Fréttablaðinu. Ritstjórinn sagði lesendum frá þeirri uppgötvun sinni að sjávarútvegurinn skipti verulegu máli fyrir íslenskt efnahagslíf. Ólafur Stephensen komst að þessari niðurstöðu eftir að hafa kynnt sér bráðbirgðaniðurstöður verkefnis í Háskóla Íslands um sjávarvegsklasann!

Ekki eru þetta ný sannindi fyrir okkur liðsmenn Frjálslynda flokksins og þess vegna höfum við lagt áherslu á að í greininni ríki sanngjörn markaðslögmál, mannréttindi séu virt og komið verði í veg fyrir sóunina sem fylgir kvótakerfinu í sjávarútvegi. Varað hefur verið við því hve allur skipakostur hefur elst og má efast um að nokkur annar atvinnuvegur á Íslandi noti jafn gömul atvinnutæki.

Vissulega er það mikið fagnaðarefni að Fréttablaðið sé farið að átta sig á mikilvægi undirstöðuatvinnugreinar landsmanna en það verður þó að segjast að ályktanir ritstjórans eru skiljanlegar, en sem komið er ekki vel ígrundaðar. Niðurstaða hans var að vaxtarmöguleikar sjávarútvegsins felist hvorki í veiðum né vinnslu, sem þó eru undirstaðan undir stoðgreinunum eins og flutningastarfsemi, viðgerðum og tæknigreinum.

Þetta er furðuleg afstaða en einungis með því að breyta kvótakerfinu og taka af alla hvata til brottkasts mætti auka aflaverðmæti um marga milljarða ef mark má taka á skýrslum Hafró um áætlað brottkast á Íslandsmiðum. Sömuleiðis er augljóst að núverandi nýtingarstefna stjórnvalda hefur algerlega brugðist en hún skilar nú á land 160 þúsund tonnum af þorski en þegar lagt var í þessa vegferð var lofað 550 þúsund tonna þorskafla árlega. Raunin er sú að botnfiskafli allra tegunda sem veiðast hér við land er nálægt því að vera helmingurinn af því sem að hann var  fyrir tveimur áratugum. 

Vandfundin eru betri tækifæri fyrir þjóðarbúið en að fara gagnrýnið yfir umrædda „nýtingarstefnu“ sem skilar stöðugt færri sporðum á land.

Heilagur Davíð Oddsson

Leiðarahöfundur Morgunblaðsins fer á kostum í dag við að lýsa vanþóknun sinni á lítilsháttar breytingum á illræmdu kvótakerfi í sjávarútvegi. Ef marka má málflutning Morgunblaðsins þá má ætla að kvótakerfið sé þvílíkt meistaraverk að það hafi breytt því að sjávarútveginum frá því að vera baggi á samfélaginu og til þess að leggja eitthvað til með sér. Í tilfinningaþrungnum áróðri er þá gjarnan hlaupið yfir þá staðreynd að botnfiskafli hefur dregist jafnt og þétt saman frá því að kerfið var tekið upp og skuldir útgerðarinnar margfaldast á sama tíma og uppistaða togaraflotans eru orðnir eldgamlir járnarar.

Það sem leiðarhöfundur finnur smávægilegum breytingum helst til foráttu er, að hann telur að breytingarnar innleiði nýjar hættur á að ráðherra geti tekið upp á því, að úthluta gæðum til eigin flokksmanna. Mogginn telur að um sé að ræða einhverja furðulega nýbreytni, sem ekki hafi verið við lýði á síðustu áratugum!

Þessi skemmtilegi leiðari kemur úr allra hörðustu átt eða úr penna Davíðs Oddssonar. Flestir muna eftir því að Davíð handvaldi þá sem fengu banka án þess að borga krónu fyrir og settu þá síðan svo rækilega á hausinn að efnahagur landsins verður lengi að ná jafnvægi.  Ef litið er til beinna afskipta Davíðs af stjórn fiskveiða þá voru þau ekki lítil m.a. jók hann verulega við aflaheimildir í aðdraganda kosninga þegar hann var í góðu stuði á kosningafundi norðan heiða. Davíð bætti sömuleiðis einhliða upp hrun í einstaka veiðistofni s.s. hörpudiski á kostnað annarra eins og sagt er.  Davíð tók upp upp línuívilnun á "kostnað annarra" þegar Guðmundur Halldórsson flokksmaður í Bolungarvík hótaði að hætta að styðja flokkinn.

Morgunblaðinu væri nær að hætta þessum yfirdrepsskap og viðurkenna að kerfið er ekki að ganga upp hvernig sem á það er litið nema fyrir þá sem hafa eða ætla að "selja sig´" út úr greininni. Miklu nær væri að sýna þá ábyrgu afstöðu að vera gagnrýnin og leitandi vettvangur fyrir því hvernig hægt sé að gera betur og taka m.a. undir málflutning manna á borð við fyrrverandi þingmanns Sjálfstæðisflokksins Kristins Péturssonarm um endurskoðun á forsendum kerfisins.

Líffræðingur leiðréttir skipulagshagfræðing

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson er án efa einn sá efnilegasti af formönnum Fjórflokksins en hann var m.a. sá eini af fjórmenningunum sem tók ábyrga afstöðu í Icesavemálinu.

Á dögunum heyrði ég ágætt viðtal á Útvarpi Sögu við formann Framsóknarflokksins þar sem hann tíundaði m.a. möguleika Íslands í að auka fiskeldi sem skipt gæti ekki einungis máli fyrir landsmenn heldur heimsbyggðina. Sigmundur hélt því fram að aukið fiskeldi yrði mikilvægur liður í að uppfylla aukna próteinþörf mankynsins, samfara fjölgun þess. 

Ekki dreg ég í efa mikla möguleika landsmanna við að ala fisk en hins vegar er það víðs fjarri raunveruleikanum að telja að eldið muni bæta eitthvað sem um muni við að uppfylla próteinþörf mannkynsins. Það er nokkuð ljóst að þær fisktegundir sem koma til greina hér í eldi eru þær sem lifa nú þegar hér við land. Sú af þeim sem hefur gengið hvað best að nýta fóður sér til vaxtar er laxinn.  Helstu rök Sigmundar Davíðs voru að þar sem hann taldi að búið væri að fullnýta helstu fiskistofna heimsins væri vaxtarbroddur í auknu fiskeldinu.

Í þessari umræðu gleymdist að eldisfiskur er gjarnan fóðraður með fiski og í laxinum þar sem náðst hefur hve mestur árangur við að nýta fóðrið þarf a.m.k. 3 kg af fiski til þess að búa til eitt kg af laxi. Umrætt orkutap er ekkert sem á að koma á óvart heldur er þetta eitt af grunnlögmálum vistfræðinnar, að orka tapast eftir því sem farið er ofar í fæðupýramídann. Bent hefur verið á þann möguleika að nýta í auknum mæli í fiskeldið næringarefni sem koma beint úr jurtaríkinu. Skýrsla norsku Hafró gefur til kynna að ef fóðrið í norska eldislaxinn, sem er  um 1 milljónar tonna  framleiðsla á ári, ætti að koma úr jurtaríkinu þyrfti að nýta til þess 600.000 hektara af hveitiökrum í BNA og 6,5 milljón hektara af sojaökrum Brasilíu. Augljóst er að afurðir umræddra akra myndu nýtast mun betur til  að næra mannkynið án viðkomu í meltingarvegi laxins.

Þó að greinilegt sé að við eldi á fiski tapist orka og prótein felur eldið í sér möguleika á nýtingu á afskurði og fisktegundum, sem alla jafna teljast ekki matfiskur, til fóðurgerðar. Með öðrum orðum gufar orkan og próteinið upp en krónunum getur fjölgað í fiskeldinu með því framleiða dýran fisk úr því sem fæst minna fyrir. Síendurteknar fullyrðingar, ekki einungis Sigmundar Davíðs, heldur ýmissa „sérfræðinga“ um gríðarlega sóknarmöguleika fiskeldisins vegna meintrar fullnýtingar og ofveiði á villtum fiskistofnum er nokkuð sem gengur alls ekki upp þegar betur er að gáð.

Í allri þeirri umræðu sem nú fer fram um hvernig þjóðin geti komið sér út úr kreppunni virðast leiðtogar Fjórflokksins, allir sem einn, sammála um að hunsa algerlega vel ígrunduð rök þeirra sem telja óhætt að veiða mun meira af þorski.  Ég tel rétt að áður en Sigmundur afskrifi algerlega auknar þorskveiðar og skipuleggi hér eldi í öllum fjörðum ætti hann fara yfir þá brennandi spurningu hvers vegna þorskaflinn nú er brot af því sem að hann var áður en núverandi nýtingarstefna var tekin upp - þ.e. svipaður og hann var árið 1913.

Hvers vegna lét Steingrímur J ekki söfnunarbauk ganga í Hörpunni

Í kvöld voru saman komin í Hörpunni" fræga og fína" fólkið sem ber alla ábyrgð á hruninu. Það fór vel á því að í öndvegi var Björgólfur Guðmundsson sá sem tæmdi Landsbankann og ber ábyrgð á Icesave  og á sök á einu stærsta gjaldþroti í veraldarsögunni. Harpan er gott dæmi um verk sem fór af stað vegna samkrulls gjörspilltrar stjórnmálastéttar og fjárglæframanna. Lítil sem engin umræða fór fram á þingi eða í  Reykjavíkurborg um það að dæla þúsundum eða jafnvel tugþúsundum  milljóna í verkið. Á þingi var málið afgreitt með heimildarákvæði rétt eins og verið væri að kaupa eða selja prestbústað. Tónlistarfólk á samúð mína yfir því  að vera sett inn í þessa umræðu um fáránleika og táknmynd útrásarinnar. Ég vona svo sannarlega að boðsgestir hvort sem það er Bjögólfur, Björgvin G. eða Ingibjörg Sólrún hafi skemmt sér konunglega í kvöld.Ég hefði þó talið að betur hefði farið á því að þau hefðu sýnt af sér þann sóma að greiða fyrir skemmtunina eða þá að Steingrímur J fjármálaráðherra hefði látið söfnunarbauk fara um salinn í stað þess að ætla að merja kostnaðinn út úr almúganum.

Mótmæla við Hörpu

Er Alþingi orðið að fæðingardeild þorska?

Margt sérkennilegt kemur frá Alþingi þessa daganna.  Þingmenn virðast sjá hverjir í öðrum hryssur, ketti og beljur.  Greinilegt er að Jón Bjarnason sjávarútvegsráðherra og búfræðingur hefur ruglast í ríminu á öllu þessu skepnu tali.

Núna telur hann að það megi auka kvótann við það eitt að samþykkja frumvarp sem fáir hafa séð.  Engu líkara er á málflutningi Jóns Bjarnasonar að við samþykkt frumvarpsins þá fjölgi þorskinum í hafinu í kringum Ísland.  Leyniplaggið fer að verða æ meira spennandi en mögulega felur það í sér einhver ljósmóðurstörf þingmanna.

Plott Jóns Bjarna til þess drífa leyniplaggið um stjórn fiskveiða í gegnum þingið án umræðu í samfélaginu er í raun skemmtilega fábjánaleg.

Jón Bjarnason skammast sín

Feluleikurinn með frumvarpið um breytingar á kvótakerfinu bera það með sér að Jón Bjarnason sjávarútvegsráðherra dauðskammast sín fyrir verk sín.  Greinilegt er að Samfylkingin og Vg hafa sammælst um að halda sjónum almennings sem er eigandi fiskveiðiauðlindarinnar frá því að sjá plaggið. 

Á hinn bóginn leggja flokkarnir með Jón Bjarnason í broddi fylkingar alla vinnu í að kynna frumvarpið fyrir LÍÚ og draga fram fegraðan spuna úr "kvótaöskjunni" um dásemd verksins. 

Þessi vinnubrögð eru mjög í anda leyndarhyggju stjórnarflokkanna sem birtust vel í Icsave-málinu og boða ekkert gott.

 

Er það fundalismi að vilja ekki halda áfram að endurtaka sömu mistökin?

Egill Helgason skrifar sem endranær ágætan pistil á Eyjuna í dag, þar sem að hann telur mig vera vera eitthvað sem kallast fundamentalista sem ég veit ekki alveg hvað er og telur mig ennfremur vera öndverðri skoðun við Ragnar Árnason hagfræðing. 

Ég er virkilega ánægður með að vera settur á yst á hinn kannt við Ragnar Árnason hagfræðing sem taldi ári fyrir hrun að rétt væri að hætta algerlega veiðar úr þorskstofninum vegna þess hve þjóðarbúið stæði afskaplega vel.  Með því taldi Ragnar að hægt væri að byggja þorskstofninn enn hraðar upp en ella. Hann trúir þeirri vitleysu að með því að veiða minna núna þá sé hægt að veiða miklu meira seinna en það hefur víst aldrei  gengið eftir enda stangast það á við viðtekna vistfræði.

Ég hef ekki orðið var við annað en að sjónarmið í sjávarútvegsmálum eigi víðtækan hljómgrunn en í gær átti ég ágætan fund með þingmönnum Hreyfingarinnar þar sem hinar ýmsu hliðar kvótakerfisins voru ræddar.

Ég lít beinlínis á að festa kvótakerfið í sessi næstu tvo áratugi sé glæpsamlegt gagnvart þjóðinni en með því er verið að koma í veg fyrir rækilega endurskoðun á grunn atvinnuvegi  sem skapar bróðurpartinn af gjaldeyrístekjum þjóðarinnar.  Kerfið hefur reynst illa en það átti að skila á land 500 þúsund tonnum af þorski árlega en aflinn nú er einungis 160 þúsund tonn.  Ef teknar eru aðrar botnfisktegundir sem hafa verið settar inn í kvóta á síðustu árum þá er sama sagan upp á teningnum og er heildar botnfiskafli helstu tegunda helmingurinn af því sem hann var fyrir 20 árum.
Sagan segir okkur að ráðgjöfin hefur reynst illa.

Með frumvarpinu eins og það liggur fyrir er verið að reisa múra um þau fyrirtæki sem fyrir eru með sérleyfum, sem mun koma í veg fyrir eðlilega samkeppni og getur hver séð það fyrir sér með hvaða rekstur sem er að það getur komið sér vel fyrir þá sem hafa yfir slíku leyfi að ráða.  Það væri t.d. ekki amalegt fyrir Eyjuna og Pressuna að fá einkaleyfi hjá Steingrími J. og Jóni Bjarna til að reka fréttavef.  Ég er hins vegar ekki viss um að það geti verið heilbrigt og hagfellt fyrir almenning og það jafnvel þó svo að Björn Ingi greiði árlega einhverja þúsundkalla til rithöfundasambandsins. 
Fréttir af frumvarpinu bera það með sér að það er algerlega verið að girða fyrir nýliðun og þar með framþróun atvinnuvegarins.

Það verður fróðlegt að fylgjast með Ólínu Þorvarðardóttur verja það á þingi að festa ónýtt fiskveiðistjórnunarkerfi í sessi sem leikið hefur Vestfirði og í raun landið allt mjög illa ekki einungis stórskaðað landið fjárhagslega heldur einnig valdið siðrofi og mannréttindabrotum.  Ég reikna s.s. frekar með því að hún bregðist við með því að beina sjónum manna að "stærri "málum s.s. að manna ísbjarnarvaktir á Hornströndum og Norðurlandi.

Ef þessi sjónarmið lýsa einhverju sem kallast fundamentalismi að vilja endurskoða kerfi sem reynst hefur vægast sagt illa, þá gengst ég glaður  og ánægður við því.

Er munur á stefnu Bjarna Ben og Árna Páls?

Þær fréttir sem borist hafa af sjávarútvegsfrumvarpi Jóns Bjarnasonar bera það með sér að ríkisstjórn Vg og Samfylkingarinnar sé í þann mund að svíkja öll  þau loforð  sem gefin voru fyrir síðustu kosningar. Í stað þess að breyta kvótakerfinu í átt til þeirra fyrirheita sem kjósendum voru gefin er ætlunin að festa illræmt kerfi og mannréttindabrot kirfilega í sessi.

Fjórflokkurinn virðist samur við sig og þegar á reynir er augljóst að enginn munur er á stefnu ráðandi þingmanna. Í þessu skyni er ágætt að velta því upp hvort einhver grundvallarmunur sé á stefnu Árna Páls og Bjarna Ben eða þá Jóns Bjarnasonar og Einars Kristins. Allir setja þeir hag fjármálakerfisins og kvótahafa ofar hag heimila, byggðanna og þjóðarinnar.

Nú er að vonast til þess að Ólafur Ragnar Grímsson forseti grípi í taumana og leyfi þjóðarvilja að ráða í sjávarútvegsmálum - ekki fjórflokknum.

 

Kvótafrumvarp afgreitt

Fasistabeljan

Það sætir almennri furðu, hvernig allt of margir þingmenn telja tíma sínum og kröftum best varið landi og þjóð til heilla.  Í stað þess að þingmenn séu samtaka í að leita að leiða út úr efnahagsþrengingum þá berast fréttir, af hótunum þingmanna um meiðyrðamálaferli og að þeir uppnefni hverjir aðra ýmsum hætti og líki við; ketti, hryssur og nú fasistabeljur.  Einhvern veginn þá finnst mér verulega skorta á að heiðurslistamaðurinn Þráinn Bertelsson sem telur víst drjúgan hluta þjóðarinnar vera fábjána, rökstyðji þetta orðaval sitt. Ekki virðist vera um góðlátlegt grín að ræða heldur virðist sem einhver særindi búa að baki og að Þráinn telji sig hafa orðið fyrir einhverju óréttlæti af hendi Þorgerðar Katrínar.

Það verður fróðlegt að sjá hvernig fyrrum flokkssystir Þráins úr Framsókn Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir forseti Alþingis  greiðir úr þessum málum. Ekki væri úr vegi að forseti þingsins sem gætir að virðingu þingsins, óski eftir skriflegri greinargerð listamannsins þar sem leitast væri eftir því að skilgreina hugtakið fasistabelja. 

Bað kýrnar afsökunar

Borgar Þór þruglar um sjávarútvegsmál á Sprengisandi

Ég hlustaði á Sprengisand á Bylgjunni í morgun en þar var merkilegt viðtal við Harald Líndal, þar sem að hann gerði ljóslega grein fyrir þröngri skuldastöðu landsins.  Niðurstaða hans var í stutti máli sú  að skuldirnar væru það miklar að þjóðarbúið sé nær ókleift að standa skil á vextagreiðslum og afborgunum  og málið sé að endursemja um skuldirnar.  Málflutningur hans er algerlega í samræmi við það sem Frjálslyndi flokkurinn boðaði fyrir kosningarnar vorið 2009. 

Jafn merkilegt og viðtalið við Harald Líndal var þá var viðtalið við Borgar Þór jafn dauða ómerkilegt, en þar tíundaði hann sigurför íslenska kvótakerfisins.  Á tali hans mátti ráða að þeir sem nú væru í útgerð hefðu keypt alla veiðiheimildirnar en það er alrangt en af 20 kvótahæstu fyrirtækjunum sem ráða yfir 84% kvótans, eru einungis 2 yngri en þrítug.  Togaraflotinn er við það úreldast sökum elli og ekki er séð að útgerðin sem sliguð er af skuldum sé á leiðinni að fjárfesta í skipum á næstu misserum.  Kerfið sjálft hefur skilað því, að veiðin nú er einungis þriðjungurinn af því sem hún var fyrir daga kerfisins.  Þetta minnir óneitanlega á yfirlýsingar SA, Hannes Hólmsteins ofl. þegar höfð voru uppi fögur orð um dásemdir íslensku útrásarinnar korter fyrir hrunið mikla.

Ef fólk hefur mikinn tíma aflögu þá er hér tengill á vitleysuna í Borgari Þór en ég mæli þó frekar með fróðlegu viðtali við Harald.  Í lokinn þá vil ég benda á stutt myndband sem ég setti saman um ónýtt kvótakerfi sem ég tel fulla þörf á að Borgar Þór horfi á.