Bilaður dósent - Eiríkur Bergmann

Háskóli Samfylkingarinnar með þau Ágúst Einarsson, Bryndísi Hlöðversdóttur og Eirík Bergmann í fararbroddi gerir það ekki endasleppt þessa dagana en háskólinn hefur verið talsvert í umræðunni síðustu vikuna, bæði vegna áróðursrits um inngöngu í Evrópusambandið og svo stórfelldra fíkniefnamála.

Eiríkur Bergmann er einn af þeim sem hefur haft starfa af því í Borgarfirðinum að búa stefnu Samfylkingarinnar í hinum ýmsu málum, s.s. Evrópu- og útlendingamálum, í einhvern fræðilegan búning og er staða hans svipuð og Hannesar Hólmsteins fyrir Sjálfstæðisflokkinn hvað það varðar.

Það er greinilegt að Eiríkur Bergmann vill hafa allt hér á landinu bláa eins og í Evrópu og er ekki nóg með að hann vilji að klinkið í vasanum klingi eins, heldur vill hann að hið pólitíska litróf sé með sama hætti og í því augnamiði skilgreina skynsamlega stefnu Frjálslynda flokksins í útlendingamálum sem einhverja öfgastefnu sem finna má hliðstæðu í evrópskri pólitík.

Það er umhugsunarefni að Eiríkur Bergmann hefur aldrei fundið að öfgastefnu helsta hugmyndafræðings Samfylkingarinnar, Ágústar Einarssonar rektors, í útlendingamálum en hann setti fram þá skoðun sína í riti að rétt væri að fá til landsins sem fyrst um 3 milljónir innflytjenda.

Í grein í 24 stundum í dag fer Eiríkur Bergmann mikinn í dómsdagsspá um samskipti Íslendinga við innflytjendur sem hann telur að muni versna mjög á næstunni. Í greininni setur hann í samhengi við pólitískt starf Frjálslynda flokksins barsmíðar á manni frá Marokkó og bit á pólskri stúlku.  

Ekki lætur hann þar við sitja heldur setur Frjálslynda flokkinn og einhverra hluta vegna einnig Danska þjóðarflokkinn í samhengi við fasisma og jafnvel nasisma síðustu aldar!

Geta þetta talist fræði? Í mínum huga er svarið nei, þetta flokkast miklu frekar undir þráhyggju eða bilun.

Í lokin er þess að geta að ég er miklu bjartsýnni á samskipti landans og innflytjenda á komandi misserum en dósentinn. 

Davíð Oddsson birtir nýjar tölur

Ég skrifaði grein í gær sem birtist í DV í dag þar sem ég greindi frá því að hrein staða bankanna við útlönd væri neikvæð um 2.190 milljarða, en í dag birti Seðlabankinn nýjar tölur þar sem fram kom að staða bankanna hefði versnað frá þriðja ársfjórðungi 2007 til þess fjórða um rúma 600 milljarða. Fram kemur sömuleiðis að hrein staða þjóðarbúsins við útlönd væri neikvæð um 1.845 milljarða og hafði hún versnað um tæpa 500 milljarða sem samsvarar fimm Kárahnjúkavirkjunum.

Þessar miklu breytingar má eflaust rekja að miklu leyti til breytinga á mörkuðum og gengi íslensku krónunnar. Þetta eru skuggalegar sviptingar. Hér er greinin sem birtist í DV í dag:

Burt með verðtrygginguna   Mikil umræða er um blikurnar í efnahagsmálum þjóðarinnar og þrönga stöðu bankanna. Á einu ári hefur dæmið heldur betur snúist til hins verra fyrir bankana þar sem bankastjórar náðu vart að lenda þotunum sínum í fjármálamiðstöðvum heimsins áður en þeir tóku sig á loft á ný í enn einn víkinginn. Oftar en ekki voru tignir gestir með í för, s.s. forsætisráðherra og bóndinn á Bessastöðum. Þessi staða kom ráðamönnum í opna skjöldu og hafa viðbrögð forsætisráðherra verið að gera ekki neitt. Það fór nokkuð fyrir brjóstið á ungum þingmönnum Sjálfstæðisflokksins, þeim Illuga og Bjarna sem tóku af skarið og lögðu fram krampakenndar tillögur í efnahagsmálum svo vægt sé til orða tekið. Þeir vildu leysa málin með  því að hleypa verðbólgunni á hraðara skeið. Hið helsta sem Samfylkingin hefur lagt í púkkið við lausn mála er að skipta um mynt þótt allir sem eitthvað kynna sér málið ættu að vita að ekki er í myndinni að taka upp evru nema ná fyrst efnahagslegum stöðugleika. Í fyrsta lagi er Ísland ekki í Evrópusambandinu sem er skilyrði fyrir upptöku evrunnar en þótt Ísland gerðist aðili að Evrópusambandinu væri björninn ekki unninn. Aðrar kröfur sem settar eru fyrir upptöku evru eru þær að verðbólga sé ekki 1,5% hærri en í þeim þrem löndum Evrópusambandsins þar sem verðlag er hvað stöðugast. Sömu sögu er að segja um vexti, að þeir séu ekki 2% hærri en í fyrrgreindum löndum.

Íslendingar eru langt frá því að uppfylla þessi skilyrði þar sem vextir hér eru þeir hæstu í Evrópu og verðbólga er enn nálægt 7% en þyrfti að vera í kringum 2,5%. Það skiptir afar miklu við lausn mála að átta sig á ástæðunni fyrir rót vandans. Ein þeirra er án nokkurs efa gríðarleg erlend lántaka bankanna en þeir hafa borið inn í íslenskt efnahagslíf gríðarlegar upphæðir og endurlánað innlendum markaði. Í lok árs 2003 var hrein staða bankanna við útlönd neikvæð um 471 milljarð en fjórum árum síðar hafði staða þeirra versnað um 1.718 milljarða og var orðin neikvæð um 2.190 milljarða. Þetta eru gífurlegar sviptingar á örfáum árum. Bankarnir höfðu greiðan aðgang að erlendu lánsfé á lágum vöxtum sem þeir endurlánuðu á hæstu vöxtum í Evrópu og voru þar að auki gulltryggðir fyrir gengisbreytingum þar sem lánin voru verðtryggð til íslenskra lántakenda. Verðtryggingin hefur því átt gríðarlega stóran þátt í að skapa þá stöðu sem bankarnir eru nú í þar sem lítt hefur verið hvatt til innlends sparnaðar, einungis slegin lán í útlöndum sem dælt hefur verið inn á markaðinn.     

Við afnám verðtryggingar gæti lánveitandi ekki varpað allri ábyrgð á verðbólguáhættu á lántakandann og það mundi ýta undir ábyrga efnahagsþróun. Við breytinguna mundi einnig skapast þrýstingur til lækkunar vaxtastigs í landinu þar sem lánveitendur og lántakendur yrðu að taka mið af raunhæfum vaxtakröfum. Seðlabanki Íslands sem hefur af einhverjum óskiljanlegum ástæðum látið hjá líða að setja þak á hreina erlenda skuldastöðu bankanna þarf að fara að negla upp þak. Bönkunum er nauðugur sá kostur að grípa til aðhalds í rekstri til þess að eiga þess kost að endurfjármagna skuldasúpuna á sæmilegum kjörum. Sömuleiðis þurfa stjórnvöld að grípa til raunverulegra aðgerða, s.s. að gæta aðhalds og hvetja til sparnaðar. Í sjálfu sér ætti að vera greið leið fyrir íslenskt efnahagslíf að vinna sig út úr stöðunni en það verður ekki gert með einhverju froðusnakki um evru eða að hleypa verðbólgunni af stað heldur raunverulegum aðgerðum.

Skuldatryggingarálag allra bankanna lækkar

Fangelsi fyrir gamalt fólk

Fangelsi hafa verið nokkuð í umræðunni, bæði hér og úti í hinum stóra heimi. Ég var rétt í þessu að horfa á merkilega frétt á Al Jazeera um sérhannað fangelsi fyrir gamalmenni í Japan. Meðalaldur fanga var um sjötugt og þeir stríddu við hina ýmsu fylgifiska ellinnar, s.s. stirðleika, sjóndepru, heyrnarleysi og önnur elliglöp. Japanir tóku upp á því að sérhanna heilt fangelsi með göngugrindum og verklagsreglum sem eru hugsaðar sérstaklega fyrir gamlingjana.

Í vikunni bárust síðan fréttir af því að vel á þriðju milljón Bandaríkjamanna væri í fangelsum um þessar mundir. Eru ýmsir þar með farnir að setja spurningarmerki við þá þróun mála.

Hér á Íslandi bárust átakanlegar fréttir af dauðsföllum fanga og er greinilegt að almenningi er nokkuð brugðið. Samt berast misvísandi skilaboð frá almenningi þar sem í aðra röndina er krafist harðari refsinga, sérstaklega fyrir eiturlyfjainnflutning og svo kynferðisafbrot, sérstaklega gagnvart börnum.

Sjaldnast er vistin mjög mannbætandi. Það sem skiptir í mínum huga miklu máli er að þeim sem vilja í raun snúa við blaðinu og vera m.a. edrú í fangavistinni sé gert það kleift og það sé ákveðin gulrót að gera sér far um það.

Fleira skiptir máli, s.s. að fangar hafi eitthvað fyrir stafni og að tengslin við aðstandendur rofni ekki meðan á fangavistinni stendur. Einnig er rétt að huga að stuðningskerfi fyrir þá sem eru að koma út úr fangelsi. Þá væri athugandi að nýta krafta fyrrverandi fanga sem hafa snúið við blaðinu til að aðstoða þá sem eru að losna úr prísundinni. 

Íslendingum hættir til að halda að lausn mála felist í nýjum byggingum, sbr. núna að byggja nýtt fangelsi á Hólmsheiðinni. Ég hef efasemdir um að lausnin felist í nýjum byggingum ef ekki er bætt úr starfinu sjálfu.

Eitt er ljóst, það verður aldrei nein endanleg lausn í málinu, þetta verður viðvarandi vandi meðan þjóð byggir land. Þó er til mikils að vinna að aðstoða þá sem vilja snúa af rangri braut og breyta rétt. Og hvað varðar síkynferðisbrotaglæpamenn finnst mér alveg koma til greina að vana þá, ekki síður þeirra sjálfra vegna. Mestu máli skiptir að líta til þess sem snýr að betrun og fyrir utan að nokkrum fórnarlömbum yrði þar með forðað gætu kynferðisbrotamenn sjálfir kunnað að meta bótina.

Jarðbundinn stjörnufræðingur

Ég var að hlusta á Gulla stjörnufræðing tala um efnahagsmál á Rás 2 í dag. Hann hafði ýmislegt til málanna að leggja og var mjög jarðbundinn. Hann var nokkuð ósáttur við fjármálamógúlana sem hafa magnað upp góðærið en eru núna að draga upp svarta mynd af stöðu mála.

Ráð Gulla voru að mörgu leyti skynsamlegri en ýmissa annarra sem hafa látið sig málið varða, s.s. ungu sjálfstæðismannanna Bjarna og Illuga sem vildu hleypa verðbólgunni á hraðara skeið en verið hefur og samfylkingarmannanna sem halda að eina ráðið sé að skipta um mynt þó að allir ættu að vita sem eitthvað kynna sér málið að ekki er í myndinni að taka upp evru nema ná fyrst efnahagslegum stöðugleika.

Ég held að margt væri vitlausara en að Gulli yrði ráðinn í Seðlabankann með Davíð Oddssyni og Halldóri Blöndal sem fulltrúi hins jarðbundna Íslendings til að koma skikki á fjármálin.