12. júlí - Göngudagurinn mikli að kvöldi kominn

Eitt það jákvæðasta sem Tony Blair vann að í stjórnartíð sinni var að stuðla að  því að sætta stríðandi fylkingar á Norður-Írlandi.  Ég hef fylgst með öðru auganu með norður-írskum stjórnmálum í gegnum árin eða allt frá því að ég vann sumarlangt á rannsóknarstofu í Belfast við að mæla veirusmit í kartöflugrösum.

Norður-írsk stjórnmál eru engu lík þar sem trúarbrögð og öfgar skipta gríðarlega miklu máli.  Eldklerkurinn Ian Paisley og slunginn talsmaður stjórnmálaarms hryðjuverkasamtakanna IRA, Gerry Adams, hafa leikið stórt hlutverk á sviði stjórnmálanna um áratuga skeið og nú virðist sem þessi öfl séu að slíðra sverðin.  

Það hefur þurft mikið pólitískt þor til þess að stíga skref til sátta og friðar og hafa sumir, s.s. friðarverðlaunahafi Nóbels David Trimble, þurft að færa pólitískar fórnir fyrir gæfuspor til sátta.  Öfgasamtök og stjórnmálaöfl eru ráðandi í fréttum en það hafa einnig verið starfandi hófsamiri samtök sem hafa beitt sér mjög fyrir friði, t.d. stjórnmálaflið Alliance Party sem hefur beinlínis beitt sér fyrir sáttum og blöndun samfélaga kaþólskra og mótmælenda. Ég er ekki frá því að flokkurinn hafi haft talsverð áhrif í að koma á skynsamlegri umræðu þó að hann hafi fengið mikið kjörfylgi. 

Tólfti júlí er hátíðisdagur mótmælenda þar sem þeir halda uppi á sigur á kaþólskum hersveitum fyrir liðlega 300 árum. Það er Appelsínugulareglan sem stendur fyrir göngum á Norður-Írlandi en göngumenn koma víðar að. Reglan kynnir sig sem menningarsamtök sem standa vörð um gömul og góð bresk gildi. Kaþólikkar líta margir hverjir þessar göngur hornauga og þykir sem að tilgangur þeirra sé öðrum þræði að storka og viðhalda fornum deilum. Sérstaklega á það við þegar gengið er um hverfi kaþólskra.

Tólfti júlí er hápunktur í göngutíðinni og er oft á tíðum spennuþrunginn þar sem talsverð hætta er á að það slái í brýnu á milli fylkinga og sjóði upp úr þegar á líður kvöld. 

Ég vona svo sannarlega að kvöldið og nóttin verði friðsöm þar sem nú ætti vissulega að vera lag til þess að komast frá deilum og hjaðningavígum fortíðar.

Hafa álverin hverfandi áhrif á efnahag Íslands?

Hafa álverin hverfandi áhrif á efnahag Íslands? Ég tel að það leiki mikill vafi á því að ef að mark má taka af hagfræðingum sem að Viðskiptablaðið setti sig í samband við til þess að fá fra álit þeirra á því hvernig niðurskurður á aflaheimildum muni koma niður á  þjóðarskútunni.  Í kostuglegri fréttaskýringu Viðskiptablaðsins er nánast fullyrt að áhrif sjávarútvegsins á efnahag þjóðarinnar sé hverfandi! 

Hagfræðingarnir sem líklega eru starfandi á hinum ýmsu greiningadeildum telja að svo sé, þrátt fyrir að sjávarútvegurinn standi undir meira en helmingi af vöruútflutningi landsmanna.  Það er gert með því að greina frá því hversu hátt hlutfall sjávarútvegurinn er af allri veltu í landinu þ.e. landsframleiðslunni. Vegna vanhugsaðara og óþarfra sekerðingar ríkisstjórnarinnar á aflaheimildum fer hlutfall sjávarútvegsins niður fyrir 10% af landsframleiðslunni.

 Með því að setja hlutina í þetta samhengi og nota svipaða röksemdafærslu má fullyrða að álframleiðsla landsmanna sem stendur undir helmingi minni útflutningsverðmætum en fiskurinn skipti nánast engu máli, sérstaklega ef litið er til þess að það þarf að flytja inn verðmæti s.s. súrál til þess að geta framleitt álið góða.

Í áðurnefndri "fréttaskýringu" er það rakið skilmerkilega að sjávarútvegurinn eigi mikla sök á helstu efnahagskreppum sem landsmenn fóru í gegnum á 20. öld og þess vegna væri vel að hann væri hverfandi þar sem þá væri þjóðin að mestu laus við þetta vandræðabarn sitt.

Þessi skrif í Viðskiptablaðinu eru ef til vill lýsandi fyrir þá vitleysis umræðu sem fram fer um sjávarútvegsmál s.s. þegar ráðherra telur það æðislega gott fyrir orðspor Íslendinga að geta ekki veitt og selt vegna meintrar ofveiði liðinna ára. Sumir reyna að leynast þegar talið berst að sjávarútvegi s.s. Dr. Össur Skarphéðinsson ráðherra byggðamála sem ræðst að sjávarbyggðunum með gerræðislegum aðgerðum ríkisstjórnarinnar en svarar með þögn þegar hann er spurður nánar málefnalegra spurninga um veikan grundvöll ákvörðunar ríkisstjórnarinnar.

 

Það varð lækkun en ekki hækkun á föstu verðlagi

Fréttin er því miður ekki jafn jákvæð og fyrirsögnin gefur til kynna þar sem á bls. 2 í riti Hagstofunnar segir: „Aflaverðmæti ársins 2006 á föstu verðlagi er 10,3 milljörðum króna lægra en aflaverðmæti ársins 2005 eða 11,9%."

Þessi raunlækkun stangast algerlega á við þróun kvótaverðs sem einhverra hluta vegna snarhækkaði á sama tíma. Það verður fróðlegt að fylgjst með hvernig verðlag á aflaheimildum mun þróast nú á næstu vikum þegar stjórnvöld hafa boðað að niðurskurðurinn á aflaheimildum mun vara næstu árin til þess að fá mögulega meiri afla 2018.

Aflaverðmæti á síðasta ári var 76 milljarðar króna

Hin máttuga Byggðastofnun mun bæta bölið

Samfylkingin og Sjálfstæðisflokkur eru í stökustu vandræðum með að útskýra hvernig mótvægisaðgerðir muni bæta fólki í sjávarbyggðunum það tjón sem þær verða fyrir vegna ákvörðunar ríkisstjórnarinnar um umtalsverða minnkun á þorskafla. Í raun er ekkert handfast í tillögunum nema að það eigi að afleggja veiðigjald á þorskveiðar.  Annað er ekki að finna í tillögunum nema gamla froðusnakkið sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur flutt á liðnum árum. 

Eini munurinn er að nú tekur Samfylkingin heilshugar undir sömu tillögur og hún gagnrýndi áður en hún settist í ríkisstjórn.

Til að bæta úr þessu hafa stjórnarliðar boðað að Byggðastofnun muni bæta það böl sem aflasamdrátturinn mun augljóslega valda. Í umræðum um þátt Byggðastofnunar hef ég ekki orðið var við að nokkur hafi enn sem komið er velt því fyrir sér hvort Byggðastofnun sé þess umkomin. Ég get ómögulega séð að svo sé þar sem rekstur stofnunarinnar er mjög viðkvæmur. Á árinu 2006 var rekstur Byggðastofnunar í járnum en hafði engu að síður batnað mjög frá fyrri árum. Batinn hefur verið skýrður m.a. með því að útlánatöp voru minni á síðasta ári en áður.

Talsverðar líkur eru til þess að boðaður samdráttur í aflaheimildum auki á greiðsluvanda fyrirtækja og komi að lokum niður á fjárhagslegri afkomu og bolmagni Byggðastofnunar. Við núverandi aðstæður er því beinlínis fáránlegt að ætla að Byggastofnun verði mjög stór liður í því að bregðast við vanda sem upp kemur vegna niðurskurðarins þar sem hann mun einnig koma niður á stofnuninni.   

Ákvörðun ríkisstjórnar Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks um niðurskurð á aflaheimildum er algerlega óábyrg þar sem líffræðilegar forsendur hennar eru vægst sagt mjög hæpnar. Ráðamenn, forstjóri Hafró og sérfræðingar innan stofnunarinnar sem komu að ráðgjöfinni hafa reynt að skjóta sér undan því að svara málefnalega rökstuddri gagnrýni.   

Það væri vert að fjölmiðlar veltu því upp hvað það voru margir sérfræðingar innan Hafró sem komu beint að ráðgjöfinni um 130 þús. tonna þorskkvóta og hvort algjör samstaða hafi verið um hana.

Ég vil minna á að öll þessi fórn er gerð til þess að fá mögulega meiri afla árið 2018! Er ekki orðið tímabært að setja spurningarmerki við þessa spá um framtíðina þar sem sömu fræðingar ofmeta hvað eftir annað að eigin sögn fiskistofna fortíðarinnar.

„Óhlutdrægur“ endurskoðandi í fiskveiðiráðgjöf

Ég rakti í færslu nýlega að gríðarlegur niðurskurður Hafró væri einungis fyrsta vers sem yrði örugglega til þess að niðurskurður yrði til langs tíma enn meiri á aflaheimildum. Aflamark næsta árs er 30% þess sem veiddist við Íslandsstrendur áður en „uppbyggingarstarfið“ hófst og þá stýring veiðanna.

Í Norðursjónum (Skotlandi) er „uppbyggingarstarfið“ komið enn lengra á veg og þar er aflinn einungis um tíundi hluti þess sem var áður en meint uppbyggingarstarf í Norðursjónum hófst.

Þá eru allar líkur til að niðurskurðurinn verði enn meiri við Íslandsstrendur á næstu árum ef þessar kenningar - sem hvergi í heiminum hafa skilað árangri - eiga að halda áfram að ráða för.

Í kvöldfréttum RÚV kom fram að Guðrún Marteinsdóttir prófessor, fyrrum starfsmaður Hafró, telur að núverandi samdráttur í aflaheimildum muni halda áfram á næstu árum til þess að tryggja „uppbyggingu“ þorskstofnsins.

Það sem mér þótti nöturlegast við þessa frétt var að umræddur prófessor á að stýra endurskoðun á núverandi stefnu stjórnvalda í fiskveiðiráðgjöf. Og það sem er grátbroslegast við þetta er að niðurskurðurinn byggir á þeirri kenningu að stór hrygningarstofn skili mikilli nýliðun, en það hefur ekki verið hægt að sýna fram á jákvætt samband þar um. Það virðist miklu frekar neikvætt ef eitthvað er.

Bullukollar - VG voru fylgjandi ráðgjöfinni 12. júní sl.

Ég verð a að segja eins og er að ég á mjög bágt með að skilja málflutning VG en þann 12 júní sl. sendi þingflokkur VG frá sér yfirlýsingu þar sem sagði að það ætti að fylgja ráðgjöf Hafró í einu og öllu en það er einmitt það sem sjávar- og landbúnaðarráðherra hefur gert varðandi ákvörðun þorskkvóta næsta árs. 

Nú hefur VG miklar efasemdir um þá ákvörðun sem þeir þó studdu.  Í sjálfu sér er það er jákvætt að flokkar geti tekið nýja stefnu en ég veit eiginlega ekki hvaða stefnu flokkurinn hefur tekið þar sem má lesa á milli línanna að VG vilji veiða enn minna en ráðherra hefur boðað en þó jafnvel meira. 

Það sem mér þótti þó fróðlegt í þessari yfirlýsingu VG sem ég hef sannast sagna aldrei heyrt áður en það eru fullyrðingin um að viðgerðir á húsum og vegum gagnist ekki konum!

 

 

VG: Kvótakerfið gjaldþrota

Séra Lárus sagði grand en ekki pass líkt og séra Karl

Mér bárust athugasemdir frá skagfirskum lesanda bloggsins sem kannaðist ekki við að séra Lárus á Miklabæ hefði sagt pass, heldur á hann að hafa sagt grand þegar hann var spurður hvað hann segði við frekar óheppilegar aðstæður. 

Viðbrögð séra Lárusar voru því öllu sköruglegri en varaformanns sjávarútvegs- og landbúnaðarnefndar sem segir pass þegar hann er spurður málefnalegra spurninga er varða ráðgjöf Hafró sem Samfylking og Sjálfstæðisflokkur trúa á í blindni.

Í svari við athugasemd Jóns Vals Jenssonar við færslu um að stjórnvöld hunsi einhverra hluta vegna að fara í gegnum rök þeirra sem efast um að ráðgjöf Hafró sé byggð á traustum grunni vitna ég í að séra Lárus hafi sagt pass - en auðvitað er það ekki rétt þar sem sagan segir að hann hafi sagt hátt og snjallt grand í stólræðu.

Konur bættar um þorsk

Umræðan um þorskkvóta næsta árs hefur farið út um víðan völl. Fáránlegustu tillögurnar hafa komið úr Háskóla Íslands en Hagfræðistofnun þeirrar stofnunar lagði til að þorskveiðum yrði hætt í nokkur ár til að fá meira seinna. Við sem höfum fylgst með „ráðgjöf“ umliðinna ára vitum að þetta „seinna“ hefur enn ekki komið heldur aðeins meiri niðurskurður. Og varla annars að vænta þegar töfraorðinu „seinna“ er kastað inn í umræðuna.

Nú keppast stjórnarflokkarnir Sjálfstæðisflokkur og Samfylking við að boða „mótvægisaðgerðir“ til að aðstoða byggðir sem munu fara illa út úr niðurskurðinum sem á auðvitað þegar fram í sækir að skila þrisvar sinnum meiri afla.

Samfylkingin boðar tillögur sem fela í sér að fiskveiðiheimildum sem ætlaðar eru byggðarlögum sem standa höllum fæti verði ráðstafað til hæstbjóðenda og fjármunum sem fáist úr þeirri sölu verði síðan ráðstafað til að aðstoða sömu sveitarfélög. Nú berast þær fréttir frá ríkisstjórninni að þessi vinna sé svo langt komin að það sé verið að vinna tillögur til þess að skipta fjármununum jafnt niður á karl- og kvenkynsþorpsbúa.  

Það á að bæta konur um nokkra þorska.

Eflaust væri þetta allt gott og blessað ef það væri búið að ígrunda forsendur niðurskurðarins en svo er alls ekki enda hafa stjórnvöld enn ekki rætt við þá sem hafa lagt fram vel rökstudda gagnýni á veiðiráðgjöfina, hvað þá haft fyrir því að fara yfir hana. Jón Kristjánsson fiskifræðingur lagði t.d. fram gögn sem enginn hefur hrakið, gögn sem sýna að stór hrygningarstofn sé langt í frá að vera ávísun á nýliðun - samt er haldið áfram og boðaðar sérstakar mótvægisaðgerðir fyrir konur.

Miklu nær væri að auka frelsi í handfæra- og línuveiðum, nota gjöful fiskimið þar sem þau eru og leyfa t.d. íbúum að veiða innan 4 mílnanna. Skaðinn væri enginn fyrir heildarhagsmuni, en ávinningurinn fyrir íbúa sjávarbyggðanna mikill. Sem sagt hagur allra, íbúa til sjávar, sveita og þéttra byggða, kvenna sem karla.

Margir þingmenn stjórnarflokkanna eru ekki óvanir að ræða miklu flóknari hluti en uppbyggingu fiskistofnanna og þeim ætti því ekki að verða skotaskuld úr því að rökstyðja forsendur veiðiráðgjafar Hafró. Ég vísa þá m.a. til þess að margir eiga það til að setja á langar (og lærðar?) ræður um áhrif koltvísýrings á hlýnun jarðar.

Það hlýtur að mega gera þær kröfur til kjörinna fulltrúa að þeir fari á gagnrýninn hátt yfir forsendur ákvarðana sem hafa gríðarleg áhrif á hag þjóðarinnar.

Ekki enn rætt við gagnrýnendur "uppbyggingarstarfsins"

Það er skynsamlegt að fresta þessari ákvörðun um þorskkvóta næsta árs enda er fátt sem rekur á eftir henni. 

Það trúir því hver sem vill að ekki ríki gríðarlegur ágreiningur um málið innan ríkisstjórnarinnar, þar sem Morgunblaðið greinir frá hörðum umræðum um málið í þingflokki Sjálfstæðismanna í gærkvöldi.

Einar Kristinn segist ætla að nota tímann til þess að ræða við hagsmunaaðila.  Hvernig væri nú að ráðherra splæsti einum degi í að yfir málefnalega gagnrýni Jóns Kristjánssonar fiskifræðings sem sýndi nýlega línurit á Stöð 2 þar sem að sýnt var fram á að það mætti alls ekki vænta meiri nýliðunar þó svo að hrygingarstofn væri stór.  Með öðrum orðum var sýnt fram á að forsenda uppbyggingarstarfsins á þorsstofninum væri ekki fyrir hendi. 

Auðvitað ætti ráðherra einnig að gefa sér tíma til að fara í gegnum rök Kristins Péturssonar ofl. um að ekki sé rétt að náttúrulegur dauði geti verið fasti og að það endalausa endurmat á stærð þorsksstofnsins aftur í tímann megi ef til vill skýra með því að náttúrulegur dauði hafi aukist umfram það sem Hafró gerir ráð fyrir í sínum forsendum.

Ákvörðun um kvóta ekki tekin strax

Kvótinn var skiptimynt í stjórnarmyndunarviðræðum S og D

Ég hef ítrekað reynt að  spyrja talsmenn Samfylkingarinnar í sjávarútvegsmálum, þá Össur Skarphéðinsson og Karl Matthíasson, út í skrif og afstöðu þeirra til skýrslna Hafró og Hagfræðistofnunar og jafnframt þá til kvótakerfisins. Þeir hafa ekki enn séð ástæðu til að svara málefnalegum spurningum en það gladdi mig óneitanlega að Karl Matthíasson, varaformaður sjávarútvegs- og landbúnaðarnefndar, sá ástæðu til að bregðast við skrifum mínum. Það hafði nefnilega verið gefið í skyn af samfylkingarfólki hér á síðunni að þingmenn Samfylkingarinnar væru merkilegri en svo að þeir ættu í skoðanaskiptum við almúgann. Auðvitað geta kjörnir fulltrúar ekki hlaupið eftir tittlingaskít og svarað öllum spurningum, en þegar um er að ræða spurningar sem varða grundvallarmál eins og jafnræði er ekki til of mikils mælst að þeir svari fyrr eða síðar. Samfylkingin gefur sig út fyrir að vera jafnaðarmannaflokk og kvótakerfið elur á ójafnrétti þannig að það er vandfundið mál sem ætti að brenna heitar á jafnaðarmönnum.

Það er vissulega miður að hvorki Karl né Össur hafi enn sem komið er svarað efnislega spurningum mínum en samt sem áður koma fram mjög merkilegar upplýsingar í skrifum Karls Matthíassonar.

Í fyrsta lagi kemur fram að óbreytt fiskveiðistefna sé Samfylkingunni þvert um geð en um það hafi engu að síður verið samið við Sjálfstæðisflokkinn og þá að Samfylkingin hafi fengið eitthvað gott í staðinn.

Í öðru lagi kemur fram að Karli Matthíassyni þyki þetta mjög erfitt mál enda hafi þetta gert hann að ómerkingi orða sinna í kosningabaráttunni þegar hann lofaði fólkinu í sjávarbyggðunum breytingum á þessu óréttláta kerfi sem - eins og hann lýsti því - hefur rústað sjávarbyggðunum.