Ögmundur hafði rökin sín megin

Ögmundur Jónasson var rökfastur og yfirvegaður í Kastljósi kvöldsins. Ólíkt fjármálaráðherra í síðustu viku þurfti hann ekkert að hristast, drepa tittlinga eða vera með eilíft handapat til þess að telja fólki trú um að rétt sé að setja trausta fyrirvara við samþykkt Icesave-samningsins. Ögmundur hafði einfaldlega góð og hagræn og lagaleg rök máli sínu til stuðnings.

Ef Vg-liðar sem láta skynsemina ráða en ekki hótanir illskeyttrar Jóhönnu Sigurðardóttur um að taka saman við Sjálfstæðisflokkinn er allt útlit fyrir að stjórnvöld fái tækifæri til þess að setjast á ný að samningaborði með „vinaþjóðunum“ í Evrópusambandinu. Helsta hættan á samþykkt samningsins er að einhver kúlulánsþingmaður í stjórnarandstöðunni samþykki samninginn í þeirri von um að fá afskrift.

Fjölmenni á félagsfundi VG

Athugasemdir

[Arnar (IP-tala skráð) 12.8.2009 kl. 00:00]

Stóri gallinn á rökum Ögmundar og raunar flestra sem mest hamast gegn Icesave samningnum er sú villa að einhver lagalegur vafi sé um ábyrgð ríkisins á samræmdu lágmarki innstæðutrygginga á EES svæðinu. Tilskipunin, sem beint er til þjóðaríkja, lagði aðildarríkjum þá meginskyldu á herðar að tryggja samræmt lágmark. Tilskipunin var ekki um fjármögnun tryggingakerfisins enda segir það berum orðum að slíkt sé ekki ætlunin. Ríki gátu því ákveðið hvort fjármagnað yrði alfarið fyrirfram með iðgjaldasöfnun í sjóð, eftir á með ríkisábyrgð og svo innheimtum frá fjármálastofnunum eftir því sem kostur er eða blöndu af þessu. Blandaða leiðin er raunar algengust og hún á m.a. við um tryggingasjóðinn okkar.

Enda hefur ENGIN þjóð tekið undir með okkur að á þessu leiki nokkur vafi, ekki einu sinni þótt ríkið hafi ákveðið með sérlögum að sjóðurinn skuli vera sjálfseignarstofnun enda var hún vistuð í Seðlabankanum undir stórnarformennsku ráðuneytisstjóra og færði samviskusamlega í ríkisreikning ásamt Seðlabankanum og Viðlagatryggingasjóði.

Staðreyndir breytast ekki þótt við berjum höfðinu við steininn, það veldur bara hausverk.

[Gunnar Skúli Ármannsson, 12.8.2009 kl. 00:02]

Ögmundur stóð sig vel, hann var miklu eðlilegri á þann hátt að hann talaði mannamál, ekki endalaust bull um ekki neitt.

[nafnlaus (IP-tala skráð) 12.8.2009 kl. 00:05]

Arnar..

það stendur svart á hvítu í tilskipuninni að hafi aðildarríki komið upp kerfi til að sjá um innlánstryggingar, þá er ríkið EKKI ábyrgt fyrir innistæðum.... 

og þú segir að engin þjóð taki undir með okkur,,,,  jú Hollendingar og Bretar gera það nefnilega með því að krefjast ríkisábyrgðar... því hún væri að sjálfssögðu óþörf ef ríkið bæri hvort sem er ábyrgð á innstæðum.

Sigurjón... hárrétt í allastaði... Ögmundur var fastur fyrir, rökfastur og sannur

[Rómverji (IP-tala skráð) 12.8.2009 kl. 00:08]

Gerum sjálf út um málið: www.kjosa.is

Látum ekki Ömma og félaga eina um það.

Annars var kallinn einlægur og sannfærandi. Að öðrum ekki ólöstuðum, besti fulltrúi almennings á Alþingi. Þekkir hlutverk sitt, en það verður ekki sagt um marga þingmenn. Því miður.

[SH (IP-tala skráð) 12.8.2009 kl. 00:16]

ARNAR það þarf að vera einhvað inní hausnum til að fá hausverk :)

þú segir eitt en svona tómir menn eins og ég vitum ekki hverjum við eigum að trúa og höfum engan flokk til að fylgja í ruglinu :(

[Einar Guðjónsson, 12.8.2009 kl. 00:23]

Að það sé lagalegur vafi er aðeins brot af rökum Ögmundar en hann er líka að tala um að við förum okkur hægt.

[Anna Sigríður Guðmundsdóttir, 12.8.2009 kl. 00:54]

Stend með Ögmundi. Hann á heiður skilið fyrir heiðarlega og réttláta afstöðu. Stöndum með þeim sem eru heiðarlegir.

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 12.8.2009 kl. 01:19]

Arnar: Í tilskipuninni stendur líka að bankarnir skuli fjármagna tryggingakerfið og að það skuli ekki hindra eðlilega bankastarfsemi.

Sé bönkum gert að leggja svo stórt hlutfall af innistæðum sínum í tryggingasjóð að hann sé gjaldfær um allt sem á hann getur fallið í allsherjar bankahruni er einfaldlega ekki mögulegt að stunda bankastarfsemi með þeim hætti sem tíðkast í heiminum í dag.

Ef einn banki fellur er sú leið jafnan farin að flytja innistæðurnar í annan banka ásamt eignum og einhverri meðgjöf. 1% af heildarinnistæðum bankakerfisins í tryggingasjóði ásamt möguleika á lántökum er nóg til þess, enda taldi eftirlitsstofnun EFTA ekki ástæðu til að gera athugasemdir við íslensku löggjöfina.

Höfundar tilskipunarinnar virðast hinsvegar ekki hafa gert ráð fyrir því að allsherjar bankahrun væri mögulegt. Þegar slíkt hrun vofði svo yfir bankakerfum nokkurra Evrópuríkja þá hugsuðu menn með sér að það hefði nú verið meira traustvekjandi að hafa ríkisbaktryggingu eins og í Bandaríkjunum.

Það vandamál var leyst með því að búa til eftirátúlkun á lögunum og troða henni ofan í kokið á Íslendingum með valdi. Úrskurður hlutlauss dómstóls kemur ekki til greina.

Ef að Bretar og Hollendingar hafa í raun trú á þessari lagatúlkun sinni hvernig útskýrir þú þá að: 1) Þeir skuli ekki vilja láta reyna á málið fyrir dómstólum núna þegar bráðakrísan er liðin hjá? 2) krefjist þess að Alþingi setji lög um ríkisábyrgð sem þeir vilja meina að sé þegar til staðar!?  

[Guðmundur Ásgeirsson, 12.8.2009 kl. 02:18]

Arnar: það er misskilngur hjá þér að heimilt sé að fjármagna innstæðutryggingar með ríkisábyrgð. Ef þú hefðir lesið tilskipun 94/19/EB þá myndirðu vita að þar er beinlínis lagt bann við slíkri ríkisábyrgð. Þess vegna ber Alþingi að hafna ríkisábyrgð á samningnum. Þetta hefur Ríkisendurskoðun staðfest í áliti sínu, að ríkissjóður sé ekki ábyrgur fyrir skuldbindingum Tryggingasjóðs Innstæðueigenda, enda er hann sjálfseignarstofnun.

SH: tómur eða ekki, ef þér finnst þú ekki hafa neinn flokk til að fylgja þá ertu líklega ekki einn um það. Þess vegna vil ég vekja athygli þína á Samtökum Fullveldissinna, sem er ný pólitísk hreyfing og ekki flokkur a.m.k. ekki í sama skilningi og þessir gömlu úreltu.

[Arnar (IP-tala skráð) 12.8.2009 kl. 03:00]

Öfugt við þá sem hér fullyrða um efni tilskipunarinnar þá vill svo til að ég hef ekki aðeins lesið hana heldur líka ýmsar skýrslur og greinar aðila um innstæðutryggingakerfi í Evrópu.

Menn eru alltaf að reyna að horfa framhjá því yfirlýsta meginmarkmiði tilskipunarinnar að allar innstæður einstaklinga í viðskiptabönkum á öllu EES svæðinu skuli tryggðar upp að skilgreindu lágmarki. Það er inntakið og lykilatriðið sem Íslendingar, líkt og allar aðrar þjóðir á svæðinu, hafa undirgengist. Í tilskipuninni er gert ráð fyrir að hver þjóð komi á fót tryggingakerfi til að mæta þessum lágmarkskröfum en bæði í aðfararorðum og meginefni kemur skýrt fram að aðeins er verið að draga fram útlínur mögulegs tryggingakerfis en ekki skilgreina út í hörgul fyrirkomulag þess eða fjármögnun. Þannig segir strax í 3. efnisgrein í aðfararorðum: „whereas it is indispensable to ensure a harmonized minimum level of deposit protection wherever deposits are located in the Community; whereas such deposit protection is as essential as the prudential rules for the completion of the single banking market;“. Í 9. efnisgrein aðfararorða segir um tryggingakerfin sjálf: „Whereas harmonization must be confined to the main elements of deposit-guarantee schemes and, within a very short period, ensure payments under a guarantee calculated on the basis of a harmonized minimum level;“. Hér kemur því skýrt fram að samræmingin á öllu EES svæðinu snýst um tvennt: Meginlínur í fyrirkomulagi innstæðutrygginga og að tryggja greiðslur til innstæðueigenda á grunni samræmds lágmarks. Lágmarkið er því lykilatriðið, fyrirkomulag innstæðutrygginganna er aðeins leið til þess að nálgast slíka tryggingu. Hefði ætlunin verið önnur er augljóst að megináherslan hefði verið lögð á fulla samræmingu tryggingakerfanna og staða þeirra samkvæmt sjóðseign verið látin ráða lágmarksupphæð tryggðra innstæðna.

Tilskipunin í heild fjallar um skyldur aðildarríkja (Member States) við að koma á lágmarks innstæðutryggingum. Grein 3 í tilskipuninni hefst t.d. á orðunum: „Each Member State shall ensure that within its territory one or more deposit-guarantee schemes are introduced and officially recognized.“ Fullyrðingin um efnisinnihald aðfarðarorða tilskipunarinnar um ábyrgð aðildarríkja gagnvart innstæðueigendum (sem enn er vísað í hér sem bann við ríkisábyrgð) er einfaldlega röng sé 25. efnisgreinin skoðuð í heild. Þar segir orðrétt: „Whereas this Directive may not result in the Member States' or their competent authorities' being made liable in respect of depositors if they have ensured that one or more schemes guaranteeing deposits or credit institutions themselves and ensuring the compensation or protection of depositors under the conditions prescribed in this Directive have been introduced and officially recognized;“.

Hér er tvennt sem skiptir mestu máli. Í fyrsta lagi orðalagið „may not“ sem gefur efnisgreininni þá merkingu að það sé ekki víst að tilskipunin geri aðildarríki eða stjórnvöld þeirra ábyrg sem er annað en að segja að aðildarríkins séu ekki ábyrg eins og greinarhöfundar halda fram. Í öðru lagi eru talin upp þau skilyrði sem geta leitt til þess að ábyrgðin falli ekki á aðildarríkin eða stjórnvöld þeirra (sbr. „may not“). Skilyrðin er að til sé kerfi sem tryggi innstæður og bætur eða vernd innstæðueigenda í samræmi við skilyrði tilskipunarinnar. Eins og rakið hefur verið að framan er meginskilyrði tilskipunarinnar svo lágmark tryggingarinnar eins og raunar var innleitt í íslensk lög.

Hróbjartur Jónatansson fer einnig yfir þetta atriði í grein sinni í dag.

[Arnar (IP-tala skráð) 12.8.2009 kl. 03:05]

Fyrir þá sem vilja kynna sér skýrslur hagsmunaðila um málið er gott að byrja t.d. á eftirfarandi (stuttir útdrættir birtir).

Ég vek sérstaka athygli á skýrslu evrópunefnda fjármálaeftirlita þar sem fjallað er um eðli innstæðutryggingakerfa og sérstaklega tekið fram að ekkert tryggingakerfanna muni ráða við kerfislægt hrun enda séu þau öll með yfirlýstri bakábyrgð eða byggðri á eðli máls (bls. 13):

Ýmsar skýrslur og útgáfur um innstæðutryggingar á EES svæðinu

Committee of European Banking Supervisors
„CEBS technical advice on a review of aspects related to deposit guarantee schemes
http://www.c-ebs.org/getdoc/c5f34d67-71f9-4410-8bfc-55f5d7e902a6/DGS_Advice.aspx

Bls. 9:
“Many, if not all, of the issues raised in the discussion of deposit guarantee schemes stem from the fact that national practices are not fully harmonised (the Directive provides only for minimum harmonisation), and therefore not all schemes offer the same level of protection. Greater harmonisation is desirable from the perspective of the level playing field and the single market, but might be difficult to achieve.
The minimum level of protection is currently set by the Directive at € 20,000 per depositor. Actual protection levels show some dispersion. Three Member States which recently joined the EU are still in transition towards the minimum, while a few Member States offer a much higher level of protection. Nevertheless, most Member States fall within a range of € 20,000 to € 25,000.“

Bls. 13:
„A majority of European systems are either ex ante funded (that is, banks contribute to the deposit guarantee schemes before the compensation mechanism is activated) or mixed. 14 Pure ex post funded schemes are less common. Moreover, deposit guarantee schemes are ultimately supported by public funds, either explicitly or implicitly. Thus, in practice, the distinction between ex ante and ex post funding is not always clear.
[…]
However, in an ex ante or mixed scheme, the optimum size of the fund becomes an issue, both for competition and for financial stability. A larger fund offers greater protection for depositors, but no fund can absorb the costs of a major group failure. The category of ‘mixed’ schemes includes a large number of alternatives. And larger funds impose higher ‘deadweight’ costs on contributing institutions (and their depositors). They may also imply larger disparities in relative contributions, which could impede competition.“

World Bank
Deposit Insurance Design and Implementation: Policy Lessons from Research and Practice
júní 2006
http://siteresources.worldbank.org/DEC/Resources/Deposit_Insurance_Design_and_Implementationc.pdf
Bls. 16:
„The EU Directive on Deposit Insurance dictates that each member state insure individual accounts up to at least 20,000 euros.“

Committee of European Banking Supervisors
„Deposit insureance in the European Union“
http://www.c-ebs.org/getdoc/8524acec-7a65-4088-a3fe-78300c4d39af/051012Russia_DGS.aspx
Glærukynning 13. október 2005, glæra nr. 3:

• EU-wide action in 1994: the Deposit Guarantee Directive
• Not a single EU deposit guarantee scheme
• Rather: minimum harmonisation of some features of national schemes
• For example:
• Minimum level of coverage (€20,000)
• Home country scheme to cover depositors of EU branches
• Requirements regarding information to be provided to depositors

OECD
Financial Turbulence: Some Lessons Regarding Deposit Insurance
2008
http://www.oecd.org/dataoecd/32/54/41420525.pdf

Bls. 15:
„In the European Union, the EC Directive on Deposit Guarantee Schemes of 1994 specifies a minimum coverage of EUR 20 000, although exemptions existed in the past.“

Council of the European Union
7. október 2008
„Immediate responses to financial turmoil - Council Conclusions - Ecofin Council of 7 October 2008“
http://www.efdi.net/scarica.asp?id=95&Types=NEWS
„Several Member States have recently increased the level of coverage of national deposit guarantee schemes. We agreed that all Member States would, for an initial period of at least one year, provide deposit guarantee protection for individuals for an amount of at least 50 000 euros, acknowledging that many Member States determine to raise their minimum to 100 000 euros. We welcome the intention of the Commission to bring forward urgently an appropriate proposal to promote convergence of deposit guarantee schemes.“

European Forum of Deposit Insurers
Deposit guarantee systems: EFDI’s First Report
október 2006
http://www.efdi.net/scarica.asp?id=102&Types=DOCUMENTS

Bls. 19:
„Through this Directive, the European Union pursues the target of guaranteeing depositors of all credit institutions, while safeguarding and enhancing stability in the banking system as a whole.
[...]
The Directive is based on minimum harmonisation, meaning that only main deposit guarantee elements are harmonised, while the discretion of each EU Member legislative framework is allowed on all the other features not explicitly mentioned. This is the reason why the DGS design varies significantly all over Europe and amont the 25 Member States, as later stressed in the course of the present paper.
Harmonisation refers to main aspects of DGS such as mandatory membership for all credit institutions, exclusion of interbank deposits from coverage, minimum coverage level equal to 20.000 euro when deposits become unavailable, and information to be provided to depositors as an essential part of the guarantee itself.“

Bls. 32:
„Funding is one of the main DGS features that is not subject to any harmonisation rule in the Directive 94/19/EC.
In the recitals, it states that the cost of financing must be borne, in principle, by credit institutions participating in the DGS, while decisions on the scheme’s organisational layout and funding method are left to Member State’s individual discretion.“

Bls. 43:
„Only Estonia, Latvia and Lithuania provide coverage below the EU minimum, since they recently joined the European Union (on May 1st 2004) and there are transitional arrangements underway to enable compliance with that figure by the end of 2007.“

Financial Services Authority UK
Deposit Guarantee Schemes Directive
2008
http://www.fsa.gov.uk/pages/About/What/International/pdf/DGSD.pdf

Bls. 3:
„The main elements of deposit guarantee schemes were harmonised, including a minimum level of compensation. The Directive requires the Commission to review periodically (and at least every five years), the €20,000 minimum protection for depositors.“

Bank for International Settlements
DEPOSIT PROTECTION SCHEMES IN THE MEMBER COUNTRIES OF THE BASLE COMMITTEE (June 1998)
http://www.bis.org/publ/bcbs37a.pdf

Bls. 1
„Several of the European schemes are currently under review to bring them into line with the EU's Directive on deposit guarantee schemes of May 1994. The main changes occasioned by this Directive are some standardisation in terms of the minimum amount of protection (i.e. ECU 20,000, i.e. 90% of ECU 22,222) and a requirement for deposits with branches (but not subsidiaries) of EU banks to be covered by the home country scheme.“

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 12.8.2009 kl. 13:49]

Arnar: Tilskipuninin er vissulega ætlað að mæla fyrir um kerfi sem tryggir visst lágmark. Ég deili ekki við þig þar.

Þar er líka aðeins mælt lauslega fyrir um hvernig kerfinu skuli háttað. Um það deili ég ekki.

Hinsvegar koma fram punktar í henni um það hvernig kerfinu skuli háttað, m.a að bankarnir skuli fjármagna kerfið og að það megi ekki hindra eðlilega bankastarfsemi. M.ö.o það kom aldrei til greina að sjóðurinn yrði for-fjármagnaður að því marki að hann gæti greitt út allt sem hægt væri að krefja hann um í ef allsherjar bankahrun yrði eða stóran hluta þess.

Það er því mjög ólíklegt að Ísland yrði af þeim sökum dæmt skaðabótaskylt með sama hætti og Þýskaland um árið, þar sem við vanræktum ekki að koma upp kerfi sem samræmdist tilskipuninni.

Það eru sem sagt hverfandi líkur á að skaðabótaábyrgð sé til staðar og ef einhver er til staðar yrði okkur tæpast gert að fullfjármagna sjóðinn.

Þá stendur eftir að í tilskipuninni er ekki mælt fyrir um beina ríkisábyrgð og ríkisábyrgð verður ekki til á milli línanna. Hún annað hvort er eða er ekki. Mér þætti gaman að sjá þig finna einhver evrópsk fordæmi fyrir því að dómstóll dæmdi ríkisábyrgð úr tómu loftinu.

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 12.8.2009 kl. 15:25]

Rétt hjá Arnari.  Enginn vafi þarna.

Tómur sjóður kenningin er eitthvað það vitlausast af öllu vitlausu.

En með Ögmund - þá var mjög erfitt að átta sig á hvert hann var að fara.