Umsögn um sjávarútvegsfrumvarp Svandísar

 

Umsögn um mál nr. 245/2023 - Frumvarp til laga um sjávarútveg sem kynnt er í Samráðsgátt stjórnvalda.

Inngangur

Í upphafi er rétt að geta þess að ég sat nokkra fundi samráðsnefndar verkefnisins Auðlindarinnar okkar á vegum Flokks fólksins. Frumvarpsdrögin sem eru hér til umsagnar eru sögð byggja á umræddri vinnu, en yfirlýst markmið starfsins var að koma með tillögur um breytingar á stjórn fiskveiða með það að markmiði að þjóðin yrði sáttari við kvótakerfið sem sært hefur réttlætiskennd þjóðarinnar. Í stuttu máli, þá sjást engin merki þess í frumvarpinu að verið sé að stíga skref til sátta en þau hljóta að miða að því að tryggja jafnræði í aðgengi að nýtingu auðlindarinnar, allt í senn til veiða, vinnslu og verðmætasköpunar á fiskafurðum. Ef frumvarpið verður samþykkt mun það augljóslega leiða til þess að þjóðin verði af gríðarlegum verðmætum sem og leiða til fákeppni og hnignunar greinarinnar. 

Það sem var verulega ámælisvert við vinnu Auðlindarinnar okkar var að athugasemdum og rökstuddri gagnrýni á forsendur og fullyrðingar var ekki svarað efnislega. Má þar nefna veikar og vistfræðilega rangar forsendur núverandi fiskveiðiráðgjafar sem úthlutun aflaheimilda byggir á og rökstuðning fyrir ítrekuðum fullyrðingum um að íslenska kerfið sé hið allra besta í heimi. Óskaði ég t.d. sérstaklega í þessu samhengi eftir upplýsingum um á hvaða samanburði matvælaráðuneytið byggði fullyrðingu sína um að Ísland væri eina landið innan OECD sem skilaði ríkissjóði jákvæðri afkomu. Þar varð fátt um svör þrátt fyrir ítrekaðan eftirrekstur önnur en þau að vísa í einn af höfundum kvótakerfisins sem iðulega hefur haft rangt fyrir sér um afrakstur og kosti núverandi kerfis. Eftir stóð að engin gögn lágu til grundvallar frasakenndum fullyrðingum, sem vekur furðu og hlýtur að draga verulega úr trúverðugleika matvælaráðherra.

Ef farið er yfir frumvarpsdrög matvælaráðherra liggur skýrt fyrir að frumvarpið byggir í engu á stefnuskrá Vg í sjávarútvegsmálum eða vilja þjóðarinnar til breytinga á kerfinu. Ekki er heldur að sjá að nokkuð tillit hafi verið tekið til dóms Hæstréttar nr. 145/1998 eða bindandi áliti mannréttindanefndar Sameinuðu þjóðanna í máli Erlings Sveins Haraldssonar og Arnar Snævars Sveinssonar. Frumvarpið gengur hreinlega þvert gegn fyrrgreindum þáttum, m.a. með því að þrengja að strandveiðum, en þar segir að felld verði á brott heimild strandveiðiskipa til að landa ufsa án þess að það teljist til þess skammts sem skipunum er heimilt að landa af þorski í hverri veiðiferð og síðan eigi að draga úr byggðasjónarmiðum við stjórn veiða. Á sama tíma og þrengt er að hinum smáu í greininni eru reglur fyrir örfá stórfyrirtæki rýmkaðar, m.a. til aukinnar samþjöppunar.

 

Athugasemdir við einstaka þætti í frumvarpsins

 

6. Í II. kafla frumvarpsdraganna, í 6., 7. og 8. gr., er miðað að því að þrengja mjög að svigrúmi ráðherra til þess að taka sjálfstæða ákvörðun um nýtingu fiskstofna frá gildandi lögum, með miklu málskrúði um m.a. að taka eigi mið af vistkerfisnálgun, aðlögunarstjórnun, þekkingu á vistkerfum og varúðarnálgun. Fyrir utan það hve óljós framangreind hugtök eru blasir við að sú ráðgjöf sem Hafró hefur veitt hefur ekki skilað tilætluðum árangri. Til dæmis:
7. er botnfiskafli mun minni en lagt var upp með,
8. er nýliðun þorsks mun minni en forsendur gengu út frá,
9. eru dæmi um að mörg hundruð þúsund tonna lækkun hafi orðið á mati á stofnstærð þorsks á milli ára á síðustu árum,
10. hefur makrílstofninn farið vaxandi þrátt fyrir að veitt hafi verið umfram „ráðgjöf“,
11. er óhætt að fullyrða að loðnumælingar séu mikilli óvissu háðar. Það sem er óljósara er hvort veiðarnar hafi áhrif eða þá að Hafró hafi reynt að skýra það samband með nokkrum hætti.

Í ljósi framangreinds er það rökleysa að ætla að binda nýtingu nytjastofna í báða skó við reiknisfiskifræðilega ráðgjöf Hafró sem stenst ekki grundavallarvistfræðileg lögmál.

11. Í III. kafla er fjallað um vísindalegar rannsóknir. Kaflinn er í stuttu máli óvísindalegur en í 11. gr. er rannsóknum aðila sem starfa utan Hafró ekki fagnað heldur þær heimilaðar að fenginni umsögn Hafró. Ákvæðið felur í sér að vísindamenn sem starfa utan Hafrannsóknastofnunar, t.d. á vegum einkaaðila, háskóla eða vísindastofnana, eigi að lúta sérstöku eftirliti Hafrannsóknastofnunar, hafa eftirlitsmann yfir sér og upplýsa Hafró um framgang rannsókna! Vísindi ganga óvart út á gagnrýna hugsun og flæði hugmynda en alls ekki skoðana- og tilraunaeinokun einstakra ríkisstofnana.

Þetta ákvæði er mjög umhugsunarvert og upplýsandi um hve höllum fæti „ráðgjöf“ Hafró stendur.

16. Í IV. kafla er rétt að vekja athygli á 16. gr. en hún er mjög afhjúpandi um frumvarpið sem gengur meira og minna þvert gegn markmiðum sem koma fram í 1. gr. laganna, þ.e. að nytjastofnar séu sameign íslensku þjóðarinnar. Ákvæðið felur í sér að landsmönnum sé heimilt að veiða sér fisk til eigin neyslu og er það að mestu samhljóða núgildandi ákvæði en þó opnað á að hægt sé að leggja þvert bann við slíkum veiðum ef vísbendingar eru um að það sé ráðlegt.

 

1. kafli um vigtun sjávarafla er áhugaverður fyrir þær sakir að hann er óbreyttur frá gildandi reglum sem Ríkisendurskoðun hefur gert alvarlegar athugasemdir við, fyrst í skýrslu frá því í desember 2018 og síðan í eftirfylgniskýrslu Ríkisendurskoðunar frá síðasta vori. Veigamiklar athugasemdir voru gerðar við götóttar reglur um endurvigtun sjávarafla, en ekki ber á öðru en að matvælaráðherra hafi algerlega hunsað tilmæli Ríkisendurskoðunar um að ráðist verði í grundvallarendurskoðun á forsendum og fyrirkomulagi endurvigtunar. Áfram virðist sem festa eigi í lög mismunandi aðferðir við vigtun sjávarafla, þar sem þeim stærri í greininni er augljóslega hyglað.

 

Það sem vekur furðu er að í eftirfylgniskýrslu Ríkisendurskoðunar frá því í maí 2023 segir að í því frumvarpi sem hér er til umræðu verði að finna breytingar sem taki á framangreindum þáttum.

 

1. kafli er ámælisverður, líkt og kaflinn á undan, fyrir það sem áþreifanlega er hlaupið yfir að fjalla um út frá því markmiði laganna, að um sameign sé að ræða sem nýta beri með sem hagstæðasta móti fyrir land og þjóð. Í þessu samhengi er átt við að ekki er að finna í frumvarpsdrögunum ákvæði sem kveður á um að ef útlit er fyrir að veiðiheimild í ákveðinni nytjategund verði ekki nýtt af þeim sem hafa yfir aflaheimild að ráða á yfirstandandi fiskveiðiári, þá verði öðrum gefinn óheftur kostur á að nýta hana til þess að tryggja hagkvæma nýtingu hennar. Fjölmargar kvótabundnar fisktegundir og hryggleysingjar eru svo árum saman ekki fullnýttar af þeim sem hafa yfir veiðiheimildum að ráða. Það m.a. í rækju, gulllax, blálöngu og ufsa, og mikilvægt er að hleypa öðrum að veiðum ef svo ber undir þannig að þjóðin verði ekki af útflutningsverðmætum.

 

1. kafli vinnur augljóslega gegn hagsmunum almennings. Kaflinn boðar að einstaka útgerð geti aukið verulega við sig í veiðiheimildum samhliða því að frumvarpið gerir áfram ráð fyrir tvöfaldri verðlagningu á fiski, þ.e. að annars vegar sé gert upp á rau­nvirði á markaði og hins vegar Verðlagsstofuverði sem er alla jafna langt undir markaðsvirði.

 

20. Með þessum breytingum, ásamt öðrum þáttum í frumvarpinu, s.s. breytingu á byggðakvótum, eru stjórnvöld að færa veiðarnar í auknum mæli til togara og frá dagróðrabátum. Nýjar rannsóknir sem fjallað var m.a. um á málstofu hjá Hafró þann 20. nóvember sl. sýna að krókabátar skila mun verðmætari afla á land en togarar.
21. Breytingar fela í sér að minna berst á fiskmarkaði sem leiðir til þess að þrengra verður um hráefni fyrir innlenda matvælavinnslu og fiskbúðir. Það er bagalegt þar sem sjálfstæðar fiskvinnslur hafa gjarnan rutt braut í nýsköpun og markaðssókn þrátt fyrir gríðarlegt og ósanngjarnt samkeppnisforskot stóru kvótaþeganna.
22. Minna magn sem berst á fiskmarkaði og stærri hluti sem seldur er til fiskvinnslna í beinum viðskiptum leiðir af sér lægri laun til sjómanna og lægri hafnargjalda, sem aftur leiðir til þess að ríkissjóður verður af tekjum. Með því að fara þveröfuga leið, þ.e. að aðskilja veiðar og vinnslu, má búast við að minna svigrúm verði fyrir kvóta­hafana til að skilja eftir drjúgan hluta af útflutningsverðmætum í gervisölufélögum í skattaskjólum eins og brögð hafa verið að.
23. Með því að auka svigrúm þeirra stóru í greininni enn frekar má færa rök fyrir því að verið sé að færa þeim enn betri tök á stjórnmálunum og stjórnkerfinu og þykir þó þjóðinni nóg um. Það sést berlega á þessu frumvarpi að einkum er verið að tryggja tök þessa fámenna hóps á kostnað þorra almennings.

    

 

Lokaorð

Frumvarpsdrögin sem matvælaráðherra leggur hér fram eru sorglegur vitnisburður um svik ráðherra, ekki aðeins við eigin kjósendur heldur ekki síður við íslensku þjóðina. Með frum­varpinu er hún að klæða óbreytt kerfi sem þjónar örfáum auðmönnum í græna treyju með ómerkilegum orðavaðli.

Sigurjón Þórðarson, líffræðingur og varaþingmaður Flokks fólksins

Skagfirðingabraut 13, Sauðárkróki.

Það er ævintýranleg della í gangi hjá Hafró

Það væri eflaust miklu betra að fá Siggu Kling í að koma með veiðiráðgjöf en að halda áfram að byggja á þessari dauðans dellu "sérfræðinga" Hafró.

 

1) Að sögn "sérfræðinganna" sjálfra þá bæta þeir upp ónákvæmar mælingar með álíka ónákvæmum mælingum frá fyrra ári, sem koma stofnstærð ársins sem þeir segjast vera að mæla, nákvæmlega ekkert við!  

2) líffræðilegar forsendur „ráðgjafarinnar“ eru ekki til staðar. Það eru engin gögn, eða þá mjög takmörkuð, þekkt um aldur hrygningarfisks hrognkelsa á Íslandi og því er ekki nokkur leið að meta hvort stór hrygningarstofn gefi meiri eða minni veiði seinna. Ef menn gefa sér að stofnmatið gefi rétt mat á raunverulegri stofnstærð (sem er af og frá), þá vantar allan líffræðilegan rökstuðning fyrir umræddu nýtingarhlutfalli.

3) Merkilegur fjandi að "sérfræðingarnir" vilji ekki nota netarallið og gefa þá skýringu að það sé vegna þess að það fari fram í þann mund sem grásleppuvertíðin sé að hefjast - og vilja ekki einu sinni nýta það til þess að stilla af "niðurstöðu" úr togararallinu.

Dettur engum í hug að færa umrætt netarall,þannig að það gæti mögulega nýst?  

 

 

Telja rallið bestu mæliaðferð fyrir grásleppuna

SFS í bóndabeyju Hafró

Hvers vegna bugta talsmenn SFS sig og beygja fyrir nákvæmlega allri dellu sem kemur frá Hafró?

Þessi undirlægjuháttur kemur á óvar þar sem þeir veina iðulega eins og stungnir grísir ef eitthvað á að koma á móts við nýliðun eða tryggja eitthvert jafnræði fiskverkenda að hráefni.  Það er jafnvel látið í veðri vaka að heimur og jörð farist ef eitthvert frelsi er gefið til handfæraveiða og jafnvel verri hlutir gerist ef sú sanngjarna regla verði tekin upp að fiskur sé verðlagður á frjálsum markaði!

 

Það er stórmerkilegt að lesa glænýja veiðiráðgjöf Hafró í loðnunni, en þar er ekki gerð nokkur tilraun til þess að skýra gríðarlegan skell í ráðgjöfinni með líffræðilegum rökum t.d. með samkeppni loðnunnar við aðrar tegundir um fæðuna t.d. síldina eða afráni.  Nei nei það er vitnað í aflareglur og mælingar án nokkurra skýringa, vel að merkja aflareglan í loðnu byggir ekki á neinni líffræði og skekkja mælinga er aðeins í aðra áttina það er til vanmats. Þessi viðbrögð Hafró eru ólík bóndans í Þykkvabænum sem reynir venjulega að skýra rýra uppskeru með þáttum á borð við, þurrki, kulda, myglu, sníkjudýrum eða einhverju álíka - Hafró myndi líklegast fara aðra leið þ.e. að endurmeta það magn útsæðis sem var sett niður út frá uppskeru haustsins.

Hvað ætti SFS að gera? Beinast liggur við að spyrja gagnrýnna spurninga í stað þess að ætla að melta talnadelluna út í eitt t.d. um forsendur aflreglunnar og í framhaldinu hvers vegna  hrygningarstofn sem mældist lítill, gaf mikla veiði á síðustu vertíð?  Jú og svo að fá til liðs við sig fiskifræðinga sem ekki eru löngu búnir að týna allri líffræði í önnum sinum við framreikningum á afar hæpnum forsendum t.d. Jens Christian Holst, Tuma Tómasson eða Jón Kristjánsson.  

Það er ekki von til þess að ferskar skynsamar breytingar komi frá núverandi ráðherra, en hún fékk fyrrum forstjóra Hafró til þess að gera greinargerð um stöðu hafrannsókna og leiðir til að ná meiri árangri. Greinargerðin á að verða leiðarstef fyrir vinnu 50 manna endurskoðunarnefndar Svandísar sem á að skila af sér á kjörtímabilinu.  Í greinargerðinni er ekki minnst einu orði á faglega gagnrýni vísindamanna á aðferðarfræði Hafró, en undirstrikað að Hafró hafi skilað góðu verki, þrátt fyrir að afli hafi farið ört minnkandi frá því að farið var nákvæmlega eftir ráðgjöf stofnunarinnar.

Það er ekki von til framfara ef fagleg gagnrýni fær ekki málefnalega umræðu og látið eins og að ráðgjöf sem auglóslega stendur á veikum fótum sé algildur sannleikur.

 

Leggja til 75% minni loðnuafla

Hótun MSC byggir ekki á líffræði

Boðskapur MSC vottunarstofunnar er í stuttu máli að hóta því undir rós að ef ekki verði farið að ráðgjöf, þá verði brugðið fæti fyrir þau fyrirtæki sem vottunarstofan þjónar.

Í sjálfu sér eru það sérkennileg vinnubrögð að nota hvert tækifæri til þess að hafa í hótunum við viðskiptavini sína, sér í lagi þegar forsendurnar fyrir boðuðum þvingunaraðgerðum eru afar veikar.

Stofnmatið og "ráðgjöfin" á makríl hvílir að megin hluta á eggjatalningu á þriggja ára fresti, á suðvestanverðu útbreiðslusvæði makrílsins. Hvert mannsbarn ætti að sjá að þessi aðferðarfræði er skot út í loftið, enda hefur verið reynt að koma á öðrum mælingum samhliða m.a. með fiskmerkingum og bergmálsmælinum.  Árangurinn af þeim tilraunum öllum er afar óljós enda gefa athuganir til kynna að stofninn hafi vaxið þegar veitt hefur verið hressilega umfram "ráðgjöfina". 

Það er í raunalegt að horfa á forstjóra MSC-vottunarinnar, Ruppert Howes, lýsa yfir miklum áhyggjum yfir því að mælingar á norsk-íslenska síldarstofninum gefi til kynna að stofninn hafi minnkað um 36% á umliðnum árum. Það er einfaldlega eðlilegt en ekki áhyggjuefni að stærð villtra fiskistofna sveiflist verulega. 

Gleraugu MSC á vistkerfi sjávar, ber vott um að í vottunarstofunni skorti verulega á þekkingu á orkuflæði hafsins.  Það að horfa á hverja og eina uppsjávarfisktegund t.d. síld, makríl og kolmunna, sem nærist á sama dýrasvifi, á sama hafsvæðinu einandangrað og án þess að setja sveiflur í stærð umræddra stofna í samhengi. 

Þessi meinloka MSC-forstjórans kemur á óvart, þar sem það er ekki flókið að átta sig á því að ljósáta sem étin er af makríl verður ekki étin af annarri síld!    

„Þurfum einhvern til að taka af skarið“

Handlangari Hafró

Kristján Þór er kominn á skyrtuna til að skrifa gagnrýnislaust upp á ráðgjöf Hafró - Það má spyrja í framhaldinu hvert hlutverk hans sé í raun og veru? Er  ráðherra viljalaust millistykki eða handlangari fyrir Hafró, með fullri virðingu fyrir þeim starfa?

Það er engu líkara en að það sé eitthvert náttúrulögmál að eina breytan í viðgangi loðnustofnsins, sé stærð hrygningarstofnins sem ákvarðast af misgóðum mælingum Hafró. 

Það er ekkert spáð í afrán á ungloðnu eða samkeppni loðnu við aðrar fiskistofna

Þarf ekki einhvern annan en þjón í starf sjávarútvegsráðherra,sem veit varla hvort hann eigi að þjóna á undan dellunni í Hafró eða Samherja?

Heimilar 127 þúsund tonna loðnuveiðar

Seðlabankastjóri á villigötum

 

Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri hefur tekið sér það hlutverk, að því virðist óumbeðinn, að spá fyrir um hina ýmsu ókomnu atburði, á borð þróun; fasteignaverðs, verðbólgu, veirufaraldursins og jafnvel heilu atvinnuveganna.

 

Í dag birti seðlabankastjóri þann spádóm að ferðaþjónustan væri á svipuðum slóðum og sjávarútvegurinn árið 1988, í meintu hruni þorskstofnsins og að ráðið fyrir ferðaþjónustun væri að blása til sambærilegrar sóknar nú og var gert fyrir um 3 áratugum síðan í sjávarútveginum. Mátti skilja á Ásgeiri að leiðin lægi meðal annars í að setja á ferðatakmarkanir um miðhálendið með nýjum þjóðgarði.

 

Hvernig sem á það er litið þá þolir málflutningur spámannsins enga skoðun. Ég tel mig vita að sanngjarn og talnaglöggur seðlabankastjóri játi að spádómur hans hafi verið gerður á röngum forsendum, eftir að hafa farið yfir aflatölur liðinna ára.

Það varð nefnilega ekkert hrun í þorskstofninum árið 1988 og ekki heldur nein sókn í sjávarútvegi í kjölfarið, eins og hann hélt fram. Þorskaflinn árið 1988 var um 400 þús tonn en fór hraðminnkandi á tíunda áratugnum, í kjölfar þess að ráðgjöf Hafró var nákvæmlega fylgt. Hvernig sem á það er litið, þá hefur reiknisfiskifræðileg ráðgjöf Hafró skilað minni afla land en fyrir daga hennar, enda stangast hún á við vistfræðileg lögmál.

Það væri nær ef seðlabankastjóri færi með gagnrýnum hætti yfir forsendur núverandi ráðgjafar, en ef henni verður fylgt áfram í blindni, má búast við verulegum niðurskurði á aflaheimildum næsta árs.

 

Það eru veigamikil líffræðileg rök fyrir því að bæta megi gríðarlega í allar veiðar og endurskoða frá grunni ráðgjöf sem aldrei hefur gengið eftir.

Tekur eitt til tvö ár að vinna sig úr vandanum

Talnaþrugl og fíflagangur í nafni vísinda

Umræðan um íslenskan sjávarútveg er orðin verulega skökk og erfitt að vefja ofan af ruglinu, en það hlýtur að koma að því einn daginn.

Vinir mínir hjá SFS virðast svo sanntrúaðir á boðorð Hafró eða þá svo kjarklitlir, að enginn á þeim bænum virðist þora að spyrja gagnrýnna spurninga um veiðiráðgjöfina. 

Það er nefnilega alls ekki svo að t.d. hornsteinn veiðiráðgjafarinnar í loðnu hvíli á traustum grunni. Hann er  að skilja skuli a.m.k. 150 þús tonn af mældri hrygningarloðnu eftir til hrygningar.

Í fyrsta lagi þá er umrædd tala ekki rökstudd með neinum líffræðilegum forsendum heldur virðist hún hafa dottið inn í aðferðarfræðina án mikils rökstuðnings. Í öðru lagi er mælingin sjálf á stærð hrygningarstofnsins, háð verulegri óvissu og líklega aðeins í aðra áttina, til vanmats.

Ef lesin er veiðiráðgjöf Hafró fyrir loðnuna, þá vottar ekki fyrir líffræðilegum rökstuðningi og umræðu um niðurstöðuna. Í stað þess eru tíndar til tölur úr mælingum og framreikningar á mögulegu afráni, fram að hrygningu.  Það er enginn umræða um það sem ætti að vera efst á baugi, sem er áhrif veiðibanns sl. tveggja vertíða. Hafði veiðibannið engin áhrif þegar upp er staðið? 

Þegar fréttist af loðnugöngu fyrir austan land fyrir örfáum dögum, þá virðist það hafa verið sett í algjöran forgang að meta  hvort umrædd loðna sé sami fiskurinn og hafi lenti undir dýptamælum rannsóknarskipa fyrir nokkrum vikum - Ekki hef ég hugmyndaflug hvernig það mat eigi að fara fram. Í framhaldinu má jafnvel spyrja hvort að það sé álitið að fiskurinn bíði með að synda suður fyrir land til hrygningar, þar til hann er búinn að tékka sig inn í fiskabókhaldið hjá Hafró?

Síðasta vor þá sendi sjávarútvegsráðherra grásleppukarla í land út frá ráðgjöf þessara sömu sérfræðinga, sem sýnt var fram á að hefðu reiknað rangt og út frá gölnum líffræðilegum forsendum. 

Vonandi fara ráðamenn að hætta þessum fíflagangi og gefi út til að byrja með veiðiheimildir upp á 100 þús tonn í loðnunni og spari með því rannsóknarkostnað sem skilar nákvæmlega engum upplýsingum um líffræði loðnunnar.

 

 

Hrein viðbót eða áður mæld loðna?

Afhjúpun Hvalaskýrslu Hagfræðistofnunar

Hagfræðingar Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands hafa í gegnum tíðina tekið að sér hin ólíklegustu verkefni á sviði líffræði m.a. að spá fyrir þróun stofnstærðar fiska áratugi fram í tímann, út frá mismunandi veiðiálagi. Veiðiálag er ákveðið með aflareglu sem segir til um leyfilegan heildarafla miðað við útreiknaða stærð veiðistofns. Aflareglan þorsks hefur tekið breytingum í gegnum tíðina þ.e. farið úr 25% og niður í 20% af útreiknuðum veiðistofni.

Ástæðan fyrir breytingunum er einfaldlega sú að höfundar reglnanna ganga út frá þeirri forsendu að veiðar sé sá þáttur sem ráði mestu um stærð fiskistofna. Síðan þegar botnfiskstofnar s.s. þorskstofninn hefur farið í eðlilega niðursveiflu, þá hefur verið ályktað út frá fyrrgreindum forsendum, að veitt hafi verið allt of mikið úr veiðistofnum, burt séð frá því að veiðin hafi verið miklu mun minni en sömu stofnar þoldu um áratuga skeið.

Sömuleiðis er gengið út frá því að stórir stofnar gefi meiri nýliðun og meiri árlegan fiskafla. Svo mikil er þessi trú hjá reiknisfiskifræðingunum að í hruninu lagði einn virtasti spekingurinn á þessu sviði, það til að þjóðin hætti þorskveiðum alfarið í 2 ár, til þess að fá enn meiri afla og afrakstur seinna!

Gallinn við þessar kenningar sem Hagfræðistofnun hefur unnið með, er fyrst og fremst sá að þær hafa aldrei gengið upp, enda stangast þær á við viðtekna vistfræði,sem kennd er í framhaldsskólum landsins.

Grundvallarforsenda reiknilíkans Hagfræðistofnunar um afrakstur aflreglu gerir ráð fyrir að náttúrleg afföll þ.e. það sem drepst af fiski vegna hvala, sela, sjúkdóma og áti annarra fiska sé heldur minna magn en fiskiskip veiða árlega.

Skýrsla Hagfræðistofnunar, Þjóðhagsleg áhrif hvalveiða staðfestir að náttúrulegur dauði er miklu mun meiri en gert er ráð fyrir í forsendum reiknilíkansins,sem ætti að segja öllum vísindamönnunum hvort sem þeir eru líffræðimenntaðir eður ei, að veiðiráðgjöfin og núverandi aflaregla sé byggð á sandi. Niðurstaða skýrslunnar benda eindregið til að nytjastofnar sem um ræðir séu miklu mun stærri en Hafró gerir ráð fyrir í sínum útreikningum og jú að áhrif veiða á fiskistofna séu stórlega ofmetin.

Þetta kemur skýrt fram sérstaklega hvað varðar ýsuna. Í ráðgjöf Hafró kemur fram að náttúruleg dánartala ýsunnar sé 0,2 eða 18% af stofnstærð. Í skýrslu Hagfræðistofnunar kemur skýrt fram á bls. 33 í töflu 12, að át hrefnu sé tvöfalt meira en öll áætluð náttúruleg afföll stofnsins.

Skýrslan afhjúpar afar veikar forsendur sem núverandi ráðgjöf byggir á og bendir eindregið til þess að hægt sé auka verulega við fiskafla á Íslandsmiðum.

 

 

 

Stofnmatið lækkaði um liðlega 20% frá í fyrra

Skýrslan sýnir að stofnmatið lækkaði um ríflega 20% frá því sem stofninn mældist í fyrra!

Framsetning Hafrannsóknarstofnunar á hrapinu í stofnmælingunni gefur mjög skakka mynd af stöðunni, en í skýrslunni segir: „Stofnvísitala þorsks er 5% lægri en meðaltal áranna frá 2012, þegar vísitölur voru háar.“

Niðurstaðan er algert skipbrot fyrir þá veiðiráðgjöf sem Hafró hefur notað á síðustu áratugum

Vísitala þorsksins mælist lægri en síðustu ár

Hreðjatakið

Ég hef lengi verið mjög mótfallinn því að útvegurinn geri samninga við 
útlend umhverfissamtök eða fyrirtæki á þeirra vegum um vottun á sjávarafurðum. 
Ég sannfærðist endanlega um það eftir að hafa lesið bókina "The end of the line" sem hampað var af mjög umhverfisverndarsamtökum ofl. Í stuttu máli er bókin hinn mesti óhróður um fiskveiðar, lýsir m.a. togveiðum með mjög ógeðslegum hætti. Höfundur bókarinnar Charles Clover mælti einfaldlega gegn áti á þorski, en með MSC vottun á fiskveðum! MSC vottun er tilkomin vegna samstarfs WWF og auðhringsins Unilever.
Með því að beygja sig undir að "staðlar" umhverfissamtaka séu lykill að mörkuðum þá er jafnframt verið að gangast undir að umrædd samtök geti breytt stöðlum eða túlkunum, þannig að mörkuðum sé lokað á forsendum umræddra vottunarfyrirtækja sbr. grásleppuna nú. Staðreyndin er sú að áhrifafólk í þessum græna geira er einfaldlega fordómafullt í garð fiskveiða og telur að þær eigi að heyra fortíðinni til.

Atvinnugreinin er því núna rétt að finna smjörþefinn af því sem koma skal. Það er merkilegt að útvegurinn sjálfur hefur greitt háar fjárhæðir til vottunarfyrirtækjanna til þess að ná þessu hreðjataki á greininni.

Ef farið er yfir þessa skýrslu sem byggir m.a. á stofnmati Hafró úr 
togararallinu, þá orðið löngu tímabært að Landsamband Smábátaeigenda hafni stofnmati Hafró á hrognkelsi. Það er augljóst að það er eitthvað meira en lítið að mati sem gefur til kynna að stofnstærð hængs í ákveðinni fisktegund sveiflist með allt öðrum hætti en stofnstærð hrygnunnar, en það sýnir niðurstaða Hafró í tilfelli grásleppunnar og rauðmagans! Það er einnig mjög furðulegt að nota stofnmat á botnfiskum, SMB (togararallið) til þess að meta stofnstærð hrognkelsa, sem halda sig næri yfirborði 
sjávar utan hrygningartímans. Það þarf að fá það fram hvað það eru margir fiskar á bak við útreikningana á stofnstærðinni en ég gæti trúað því að þeir séu ekki margir.

Það MSC hafi um árabil vottað ákveðna veiðiaðferð sem hefur verið óbreytt svo áratugum skipti og taki síðan upp á að breyta um kúrs á grundvelli stóraukins uppreiknaðs aukaafla er mjög ótrúverðugt. Ég sem líffræðingur myndi áður fara rækilega í gegnum það hvort að stofnstærðmat umræddra tegunda sem veiðast í auknum mæli sem aukaafli, en áður, hafi verið ábyggilegt í þeim gögnum sem lögð voru til grundvallar í samanburðinum.

Afturkalla MSC-vottun fyrir grásleppuveiðar