Eru möguleikar framþróunar þorskeldisins njörvaðir niður?

Mér þótti athyglisverð gagnrýni Þórarins Ólafssonar, sjávarútvegsfræðings hjá Hraðfrystihúsinu Gunnvöru í Hnífsdal, fyrr í mánuðinum þar sem Þórarinn lýsti undrun sinni á að hvergi væri minnst á þorskeldi í svokölluðum mótvægisaðgerðum ríkisstjórnarinnnar vegna þeirra lítt ígrunduðu aðgerða stjórnvalda að skerða aflaheimildir næsta árs.

Ég get vel tekið undir með Þórarni, það sætir ákveðinni furðu að Samfylking og Sjálfstæðisflokkur skuli ekki skoða þennan vaxtarmöguleika. Þorskeldið átti að vera mikilvægur liður í því markmiði stjórnvalda að tvöfalda verðmæti útfluttra sjávarafurða fyrir árið 2012. Það var farið af stað með umrætt metnaðarfullt markmið í byrjun aldarinnar en því miður virðist sem markmiðið náist ekki þar sem verðmæti útfluttra sjávarafurða hefur dregist saman á tímabilinu en ekki aukist.

Í dag byggist þorskeldi á Íslandi einkum á að fanga smávaxinn villtan fisk og ala hann áfram til slátrunar.  Það er talið líklegt að svokallað aleldi aukist í framtíðinni, þ.e. framleiðsla þorskseiða sem verða alin í sláturstærð. Ástæðan er einkum sú að vonir standa til að með kynbótastarfi fáist hraðvaxta fiskur og eldismenn losna við kostnað sem hlýst af veiðum.

Stjórnvöld hafa talsverða möguleika á að hleypa strax auknum krafti í áframeldi á villtum þorski og margfalda þyngd hans í kvíum. Eftir því sem ég veit best stendur þó sá rekstur í járnum vegna kostnaðar við fóðrun og veiðar á villtum fiski en samt sem áður eru möguleikar fyrir hendi að auka starfsemi.

Forsenda þessara tilrauna er að stjórnvöld úthluti 500 tonna þorskkvóta til þorskeldisins en ef fyrirtækin þyrftu að leigja þessar aflaheimildir á markaðsvirði væri enanlega búið að loka fyrir þennan vaxtarsprota líkt og aðra í sjávarútvegi.

Það er vert að velta fyrir sér hvers vegna Samfylking og Sjálfstæðisflokkur hleypa ekki auknum krafti í  þorskeldið. Ég tel ástæðuna vera þá að það kostar aukinn kvóta til fiskeldisfyrirtækjanna og svo fáránlegt sem það nú er þá dragast þyrsklingar sem veiddir eru á grunnsævi t.d. inni í Breiðafirði eða Ísafjarðardjúpi frá því sem má veiða af vertíðarþorski við suðurströnd landsins. 

Það er margsannað að kvótakerfið gengur ekki upp líffræðilega. Það kemur í veg fyrir framþróun og heftir mjög athafnafrelsi.