Á hvaða ferðalagi er umhverfisráðherra?

Í dag eru skilaboðin frá umhverfisráðherra að Heilbrigðiseftirlitið sé ekki nógu strangt og skilvirkt.  Það er niðurstaða Guðlaugs Þórs nú í mars, í kjölfar aðgerða eftirlitsins á matvælalagernum í Sóltúni 20 sl. haust. Á lagernum var að finna m.a. meindýr og annan viðbjóð. Ráherra er hér að enduróma málflutning forsvarsmanna Krónunnar um ábyrgð eftirlitsins á  starfrækslu veitingastaðanna Wok On.  Það er auðvitað verulega ósanngjarnt þar sem Wok On neitaði algerlega að hafa nokkuð með lagerinn að gera.

Það vekur upp spurningar að ráðherra skuli hér beina spjótum sínum sérstaklega að Heilbrigðiseftirlitinu sem hóf málið en ekki t.d. gegn lögreglu, Vinnueftirliti eða Útlendingastofnun sem eiga eflaust einnig líkt og Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur þakkir skyldar fyrir aðkomu sína að málinu?

Það að umhverfisráðherra vilji nú herða og gera heilbrigðiseftirlitið strangara er í algerri mótsögn við skilaboð skýrslunnar sem vitnað er til í fréttinni og sömuleiðis málflutnings ráðherra sjálfs t.d. á opnum fundi um opinbert eftirlit hjá Samtökum Iðnaðarins fyrr á árinu.

Skilaboð skýrslu starfshóps ráðherra voru m.a. einkavæðing eftirlitsins og draga úr eftirlitsferðum en í þess stað ætti að kalla eftir gögnum frá eftirlitsþegum m.a.væntanlega þeim ágæta veitingamanni Davíð Viðarssyni.

Við kynningu á skýrslu starfshóps ráðherra og í greinum sem flokkssystkini hans hafa skrifað á liðnum mánuðum hefur komið fram mikill misskilningur á eðli og starfsháttum heilbrigðisfulltrúa m.a. að þar fari um hópur manna með vaskablæti sem hefur það eitt að markmiði að gera veitingamönnum afar erfitt fyrir.  Það er alls ekki svo en 99% af samskiptunum við veitingamenn eru afar ánægjuleg.

Sá sem fór fyrir hópnum nefndi sérstaklega það eftirlit sem ég veiti forstöðu á Norðurlandi vestra að það væri ekki burðugt þar sem þar væru of fáir opinberir starfsmenn á launaskrá. Ekki ætla ég að gerast dómari í eigin sök en þessi orð sannfærðu mig og fleiri endanlega um að Sjálfstæðisflokkurinn væri báknið sem sæi enga aðra lausn en stórar miðstýrðar stofnanir sem legðu línurnar um t.d. um veitingasölu kvenfélaga eða þrifnaði á lóðum.

Við þetta má bæta að þingmaður Sjálfstæðisflokksins sá sig knúinn í kjölfar Wok On málsins að leggja eftirfarandi fyrirspurn til umhverfisráðherra: Telur ráðherra að regluverk varðandi heilbrigðiseftirlit sé of þungt í vöfum fyrir atvinnurekendur?

Vonandi fer ráðherra að draga þann lærdóm af Wok On- málinu að það sé betra bæði pólitískt og út frá því ná árangri með önnur verkefni ráðuneytisins að tala nú við heilbrigðisfulltrúa sveitarfélaganna í stað þess að tala stöðugt um og jafnvel niður til þeirra sem vinna að matvæla- og hollustuháttareftirliti.

Það eru brýn úrlausnarefni sem eru beinlínis komin í óefni m.a. hefur breytt framfylgd reglna um urðunarstaði lokað fyrir farveg fyrir mengaðan jarðveg.  Staðan hefur leitt til þess m.a. mengunarvarnarbúnaður er að verða óvirkur vítt og breitt um landið. 

Sama á við um skráningarreglugerð umhverfisráðuneytisins nr. 830/2022, en síðast í dag ræddi ég við fiskverkanda sem hristi hausinn yfir þeirri þraut sem hann væri leiddur í, í nafni einföldunar.

 

 

 

 

Grípa þarf inn í „ásetningsbrot“

Skoðanagrýlan og kynþáttahatrið

Einn helsti þáttarstjórnandi RÚV Egill Helgason, gerir því skóna í skrifum á netinu að  Íslendingar séu illa haldnir af kynþáttahatri.

Þessu til rökstuðnings birti hann skrif eftir heimspeking sem nefndi reyndar ekkert dæmi máli sínu til stuðnings. Egill vitnaði einnig til fréttar af varaþingmanni Framsóknarflokksins sem benti á skrif fyrrum menntaskólakennara á FB um erlendan keppanda í Söngvakeppni RÚV. Vissulega voru þau skrif vond en þó alls ekki verri en  ýmislegt sem hefur fallið um íslenskan keppenda sem vann umrædda Söngvakeppni.

Óhjákvæmilega þurfa hliðverðir umræðunnar á RÚV, Egill Helga ofl. að skýra nánar  hvað þeir eiga við um að Íslendingar séu haldnir smásálarlegu kynþátthatri. 

Er kynþáttahatrið fólgið í umræðu um:

1) Kostnað vegna hælisleitenda?

2) Fjölda hælisleitenda og álag á innviði t.d. mennta- og heilbrigðiskerfið?

3) Mismunandi glæpatíðni eftir upprunalöndum innflytjenda á hinum norðurlöndum og hvernig megi forðast að lenda í sömu ógöngum og Svíar?

4) Ógnandi mótmæli hælisleitenda m.a. á Alþingi?

5) kynferðisbrot erlendra leigubílstjóra?

6) Ofbeldisglæpi og líflátshótanir hælisleitenda m.a. á hendur vararíkissaksóknara?

7) Mismunandi afstöðu innflytjenda til jafnréttis og kynhneigðar?

Til að tryggja góða aðlögun þyrfti ef vel ætti að vera rækilega umræða um alla ofangreinda þætti. Hvernig stendur á því að "góðir" fjölmiðlamenn taka upp því að gerast skoðanagrýlur og reyna að úthrópa þarfa umræðu? 

 

 

 

 

 

Það sem Krónan vildi þá og nú

Það er dapurlegt að Krónan sé trekk í trekk að setja olnbogann í Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur fyrir afskipti af Wok On.  Nær væri að þakka eftirlitinu fyrir að tryggja matvælaöryggi og hrinda málinu af stað. Máli sem hefur ýmsa anga og flesta hræðilega.

Það sem kemur á ánægjulega á óvart er að aðfinnslur forsvarsmanna Krónunnar og Festis ganga annars vegar út á að upplýsingagjöf hefði mátt vera betri og síðan að aðgerðir eftirlitsins hefðu átt vera mun harðari.    

Hvers vegna kemur það á óvart? - Jú Krónan barðist ekki fyrir svo löngu gegn því að brauð í verslunum yrði smitvarið.

Þessi greinilega viðhorfsbreyting er jákvæð, en til þess að ná árangri í að tryggja öryggi matvæla þarf; almennan skilning á verkefninu, skilning á hlutverki eftirlits og tryggja góða menntun. Algengt er að matvælaframleiðendur og matvælaverslanir ofl. gangi á eftir því birgjar hafi fullgild starfsleyfi og kalli eftir frekari gögnum t.d. eftirlitsskýrslum yfirvalda. 

Læknir má en KSÍ ekki

Það er ákveðinn útrásarljómi yfir umfjölluninni um íslenska lækninn sem er að taka að sér að stýra sjúkrahúsi í Sádí Arabíu - trúarofstækisríki Isamista, þar sem mannréttindi m.a. kvenna eru fótum troðin og stjórnvöld þar taka að meðaltali þrjár manneskjur af lífi í viku hverri.

Það var með réttu að KSÍ var gagnrýnt fyrir að leika æfingaleik við Sádí Araba sem auk fyrrgreindra mannréttindabrota stóðu í á sama tíma og leikurinn fór fram, í hernaði gegn nágrönnum sínum í Jemen. Það er umhugsunarefni að sú gagnrýni sem KSÍ fékk þá var mun mildari en sú óskiljanlega gagnrýni sem KSÍ fær á sig fyrir að dragast gegn Ísrael og þurfa að etja kappi við lýðræðisríkið um sæti í Evrópukeppni.

"Réttlát" reiðin virðist vera mun meiri gegn Ísrael vegna hernaðar Ísrael gegn hryðjuverkasamtökunum Hamas í kjölfar fjöldamorða og hópnauðgana Hamas þann 7. okt. sl. en mannréttindaníðinganna í Sádí Arabíu.

Þessi afstaða er illskiljanleg þar sem Sádar hafa beitt sér fyrir að fjármagna öfgaislam sem eitrað hefur aðlögun múslimskra innflytjenda á Vesturlöndum.

 

 

 

 

 

 

Fer til Sádi-Arabíu

Katrín ætti að veita umhverfisráðherra móðurleg ráð

Það var ánægjulegt fyrir heilbrigðiseftirlitin að fá stuðning frá formanni Neytendasamtakanna um gildi virks matvælaeftirlits og með í nestinu málefnalegar athugasemdir um að tímabært sé að taka upp broskarlakerfi. Heilbrigðiseftirlit Norðurlands vestra setti af stað eftirlitsverkefni fyrir nokkrum árum þar sem birtust á netinu ljósmyndir úr eftirliti og einkunnir fyrir ákveðna eftirlitsþætti. Þetta verkefni gaf ágæta raun á sínum tíma og var m.a. tilnefnt til Norrænna eftirlitsverðlauna.

Ráðherrann sem fer með málefni heilbrigðiseftirlitana 9 í landinu er umhverfisráðherrann. Hann ásamt einstaka þingmanni Sjálfstæðisflokksins hafa varið kröftum sínum í að dreifa ósönnum kjaftasögum um tröllauknar og dyntóttar kröfur í matvælaeftirliti.  Ráðherra hefur gengið svo langt í að tala um vaskablæti heilbrigðiseftirlita, en óneitanlega er svona raup ekki uppbyggilegt og ekki heldur til þess fallið að tryggja öryggi matvæla. 

Það er erfitt að átta sig á því hvað rekur reynda stjórnmálamenn í ófrægingarherferð gegn stofnunum sem reknar eru á vegum sveitarfélaganna, en heilbrigðiseftirlitin komu býsna vel út úr könnun sem SI gerðu nýlega á framkvæmdi eftirlits í landinu.  

Líklegast er það ríkur vilji Sjálfstæðisflokksins til þess að koma verkefnum sveitarfélaganna til miðlægra ríkisstofnanna þ.e. til Matvælastofnunar og Umhverfisstofnunar. 

Hingað til hef ég ekki gert neinar efnislegar athugasemdir við ríkisvæðingu Guðlaugs Þórs, sem vissulega hefur sína kosti og galla. Á hinn bóginn er  rétt að staldra við framangreinda aðferðarfræði sem ráðherrann beitir þ.e. dreifa slefsögum.

Í gegnum tíðina hafa verið gefnar út fjölmörg leiðbeiningarit um hvernig eigi að standa að sameiningu stofnanna, en rauði þráðurinn í þeim er að vanda undirbúning, setja fram mælanleg markmiðum og búa til jákvætt andrúmsloft til sóknar. Aldrei hef ég séð stafkrók um að það sé árangursríkt fyrir leiðtoga að beita fyrir sig slúðri til þess að ná fram árangursríkri samstöðu um markmið sín.

Málið hlýtur að vera áhyggjuefni fyrir yfirmann stjórnsýslunnar í landinu, Katrínu Jakobsdóttur og fullt tilefni fyrir hana að veita stráknum Guðlaugi Þór móðurleg ráð. 

 

Sjálfstæðisflokkurinn er báknið

Í grein í Viðskiptablaðinu dags. 2 mars sl. fer Diljá Mist þingmaður Sjálfstæðisflokksins mikinn í að gagnrýna heilbrigðiseftirlit sveitarfélaga landsins. Það væri að sjálfsögðu hið besta mál ef gagnrýnin væri málefnaleg í stað þess þá fer hún mikinn í að flytja ósannar tröllasögur um ósanngjarnar kröfur um fjölda vaska.
Þingmaður Sjálfstæðisflokksins virðist standa í þeirri meiningu að eftirlitin setji reglurnar og séu í stöðugu stríði við atvinnurekendur. Auðvitað er það ekki svo þar sem ráðherra setur reglur og starf okkar í heilbrigðiseftirlitinu fer að stórum hluta í að leiðbeina atvinnurekendum, en reynslan er sú að að 99% af rekstraraðilum vilja fylgja reglum, einkum þegar komið er að hreinlæti. Þessi barátta Sjálfstæðisflokksins gegn sóttvörnum og öryggi matvæla er því óskiljanleg vitleysa.

Í greininni boðar Diljá Mist að setja á svið leikþátt á Alþingi, þar sem hún spyrji ráðherra og vopnabróður út í þungt regluverkið. Málið er að Guðlaugur Þór umhverfisráðherra hefur ekki einfaldað hlutina en skrifaði t.d. sjálfur undir skráningarreglugerð nr. 830/2022 sem hefur þvælt gríðarlega leyfisveitingaferil fyrirtækja. Til að gæta fullrar sanngirni þá tók hann við drögunum að reglugerðinni frá forvera sínum en hefur ekki enn haft sig í að lagfæra reglugerðina þrátt fyrir umkvartanir minni fyrirtækja á borð við hárgreiðslustofur ofl.
Það væri ekki úr vegi að spyrja Guðlaug Þór í leiðinni út í hvers vegna hann lætur hjá líða að setja reglur sem tryggja betur en þær sem eru nú eru í gildi, að stórir olíugeymar séu vökvaheldir? Er Sjálfstæðisflokkurinn með einhverja götun á regluverkinu þegar komið er að stærri aðilum?

Þingmenn Sjálfstæðisflokksins ættu að líta sér nær þegar komið útblásnu bákninu en til fámennra stofnanna sveitarfélaganna.  Nærtækara væri að skoða t.d. fjölgun ráðuneyta og óundirbúna uppstokkun þeirra. Samkvæmt skýrslu Ríkisendurskoðunar kostaði útþenslan og uppstokkunin gríðarlega fjármuni sem auk þess olli óskilvirkni í stjórnsýslunni.
Fjölgun hefur orðið á póltískum aðstoðarmönnum, sendiherrum, pólitískum skýrslugerðum hjá ráðgjafafyrirtækjum. Varla er til svo aum stofnun hjá hinu opinbera að þar sé ekki að finna á launaskrá fjölmiðla- og samskiptafulltrúa, sem sendir upplýsingar um ágæti stofnunarinnar til annað hvort ríkisfjölmiðils eða ríkisstyrktra fjölmiðla!

Barátta Sjálfstæðisflokksins gegn eigin gullhúðun tók á sig grátbroslegt yfirbragð demantsskreytingar. Í stað þess að það færi af stað vinna í hverju og einu ráðuneyti með að markmiði að taka í burtu reglugerðarvörtur á borð við framangreinda skráningarreglugerð, þá var auðvitað settur af stað nýr demantsskreyttur starfshópur.

Formaðurinn var sjálfur varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins - demanturinn Brynjar Níelsson og með sér til fulltingis hefur hann nokkra lögfræðinga utan úr bæ í stríðinu gegn eigin regluverki. 

Snúið út úr áliti umboðsmanns

Álit umboðsmanns Alþingis er skýrt, matvælaráðherra braut lög og fór á svig við stjórnarskrá Íslands sem hún hefur svarið eið að. Það sem er ekki síður alvarlegt við málið er að matvælaráðherra gerði það í samráði og með stuðningi forsætisráðherra.  Stuðningur forsætisráðherra við lögbrotin er stórundarlegur í ljósi þess að eitt af yfirlýstum markmiðum hennar með myndun ríkisstjórnarinnar var að auka traust á stjórnmálum og stjórnsýslunni. 

Álit umboðsmanns snýst ekki um að matvælaráðherra hefði getað gert heldur betur í starfi eins og ráðherra gefur í skyn, heldur að hún hafi þverbrotið stjórnsýslulög.

Matvælaráðherra hefur hingað til réttlætt lögbrotin með skringilegum hætti á borð við að lögin hafi verið úrelt og komin til ára sinna, þó svo brotin snúi fyrst og fremst að meginreglum stjórnsýslunnar þ.e. lögum nr. 37/1993.  Hún yfirtrompar fyrri skýringar með þeirri barnalegu röksemdafærslu að halda því fram að í áliti umboðsmanns Alþingis, feli ekki í sér nein tilmæli um úrbætur. 

Á umboðsmaður virkilega að þurfa að stafa það ofan í ráðherra að hætta að brjóta lög?

Ef matvælaráðherra vill sýna lýðræðissamfélaginu virðingu í verki þá gerir hún það með því að segja af sér, en ekki með því að snúa út úr áliti umboðsmanns.

 

 

 

Gefur ekki tilefni til sérstakra viðbragða

Fálm út í loftið

Nú er enn eitt árið hafið fálmið á nokkrum skipum þar sem slegin er einhver tala á stærð loðnustofnsins. Það ætti að gefa auga leið að þessi tala sem kemur út úr leiðangrinum er skot út í loftið, enda verulega háð veðri og vindum. Stofnstærðin mun síðan nokkuð örugglega fara í gegnum endurmat eftir því sem líður á vertíðina og fleiri skip taka þátt í að eltast við fiskinn.

Áður en lengra er haldið í þessu endurtekna föndri með framkvæmd athuganna í samræmi við reiknilíkan með ágiskuðum forsendum, þá er ekki úr vegi að staldra við og skoða  árangurinn.  Gott ef aflareglan í loðnu sem miðar að því að skilja eftir ákveðinn hluta af hrygningarstofni hafi ekki verið tekin upp árið 1983 og síðan var hert á reglunni um miðjan síðasta áratug. Það gefur auga leið að sú endurkoðun hefur ekki leitt neitt gott af sér fyrir þjóðarbúið.

Ef árangurinn er skoðaður þá blasir við að loðnuaflinn á síðustu 20 árum er um þriðjungur af því sem hann var á jafn löngu tímabili þar á undan.  Það er borðleggjandi að það hefur ekki orðið neinn árangur af stjórnuninni, en þeir sem stjórna ferðinni ættu að skýra nánar hvert er markmiðið.  Það má búast við því að svörin verði að auka þurfi fjármagn til rannsókna, loftslagsbreytingar og jafnavel ennfrekari della a borð við súrnun hafsins. 

Eina vitið er að gefa strax út veiðiheimildir upp á 100 þús tonn eða svo þannig að það fari strax fram virk leit að fiskinum á fleiri skipum.

 

 

 

Vetrarmæling loðnu hefst í dag

Umsögn um sjávarútvegsfrumvarp Svandísar

 

Umsögn um mál nr. 245/2023 - Frumvarp til laga um sjávarútveg sem kynnt er í Samráðsgátt stjórnvalda.

Inngangur

Í upphafi er rétt að geta þess að ég sat nokkra fundi samráðsnefndar verkefnisins Auðlindarinnar okkar á vegum Flokks fólksins. Frumvarpsdrögin sem eru hér til umsagnar eru sögð byggja á umræddri vinnu, en yfirlýst markmið starfsins var að koma með tillögur um breytingar á stjórn fiskveiða með það að markmiði að þjóðin yrði sáttari við kvótakerfið sem sært hefur réttlætiskennd þjóðarinnar. Í stuttu máli, þá sjást engin merki þess í frumvarpinu að verið sé að stíga skref til sátta en þau hljóta að miða að því að tryggja jafnræði í aðgengi að nýtingu auðlindarinnar, allt í senn til veiða, vinnslu og verðmætasköpunar á fiskafurðum. Ef frumvarpið verður samþykkt mun það augljóslega leiða til þess að þjóðin verði af gríðarlegum verðmætum sem og leiða til fákeppni og hnignunar greinarinnar. 

Það sem var verulega ámælisvert við vinnu Auðlindarinnar okkar var að athugasemdum og rökstuddri gagnrýni á forsendur og fullyrðingar var ekki svarað efnislega. Má þar nefna veikar og vistfræðilega rangar forsendur núverandi fiskveiðiráðgjafar sem úthlutun aflaheimilda byggir á og rökstuðning fyrir ítrekuðum fullyrðingum um að íslenska kerfið sé hið allra besta í heimi. Óskaði ég t.d. sérstaklega í þessu samhengi eftir upplýsingum um á hvaða samanburði matvælaráðuneytið byggði fullyrðingu sína um að Ísland væri eina landið innan OECD sem skilaði ríkissjóði jákvæðri afkomu. Þar varð fátt um svör þrátt fyrir ítrekaðan eftirrekstur önnur en þau að vísa í einn af höfundum kvótakerfisins sem iðulega hefur haft rangt fyrir sér um afrakstur og kosti núverandi kerfis. Eftir stóð að engin gögn lágu til grundvallar frasakenndum fullyrðingum, sem vekur furðu og hlýtur að draga verulega úr trúverðugleika matvælaráðherra.

Ef farið er yfir frumvarpsdrög matvælaráðherra liggur skýrt fyrir að frumvarpið byggir í engu á stefnuskrá Vg í sjávarútvegsmálum eða vilja þjóðarinnar til breytinga á kerfinu. Ekki er heldur að sjá að nokkuð tillit hafi verið tekið til dóms Hæstréttar nr. 145/1998 eða bindandi áliti mannréttindanefndar Sameinuðu þjóðanna í máli Erlings Sveins Haraldssonar og Arnar Snævars Sveinssonar. Frumvarpið gengur hreinlega þvert gegn fyrrgreindum þáttum, m.a. með því að þrengja að strandveiðum, en þar segir að felld verði á brott heimild strandveiðiskipa til að landa ufsa án þess að það teljist til þess skammts sem skipunum er heimilt að landa af þorski í hverri veiðiferð og síðan eigi að draga úr byggðasjónarmiðum við stjórn veiða. Á sama tíma og þrengt er að hinum smáu í greininni eru reglur fyrir örfá stórfyrirtæki rýmkaðar, m.a. til aukinnar samþjöppunar.

 

Athugasemdir við einstaka þætti í frumvarpsins

 

6. Í II. kafla frumvarpsdraganna, í 6., 7. og 8. gr., er miðað að því að þrengja mjög að svigrúmi ráðherra til þess að taka sjálfstæða ákvörðun um nýtingu fiskstofna frá gildandi lögum, með miklu málskrúði um m.a. að taka eigi mið af vistkerfisnálgun, aðlögunarstjórnun, þekkingu á vistkerfum og varúðarnálgun. Fyrir utan það hve óljós framangreind hugtök eru blasir við að sú ráðgjöf sem Hafró hefur veitt hefur ekki skilað tilætluðum árangri. Til dæmis:
7. er botnfiskafli mun minni en lagt var upp með,
8. er nýliðun þorsks mun minni en forsendur gengu út frá,
9. eru dæmi um að mörg hundruð þúsund tonna lækkun hafi orðið á mati á stofnstærð þorsks á milli ára á síðustu árum,
10. hefur makrílstofninn farið vaxandi þrátt fyrir að veitt hafi verið umfram „ráðgjöf“,
11. er óhætt að fullyrða að loðnumælingar séu mikilli óvissu háðar. Það sem er óljósara er hvort veiðarnar hafi áhrif eða þá að Hafró hafi reynt að skýra það samband með nokkrum hætti.

Í ljósi framangreinds er það rökleysa að ætla að binda nýtingu nytjastofna í báða skó við reiknisfiskifræðilega ráðgjöf Hafró sem stenst ekki grundavallarvistfræðileg lögmál.

11. Í III. kafla er fjallað um vísindalegar rannsóknir. Kaflinn er í stuttu máli óvísindalegur en í 11. gr. er rannsóknum aðila sem starfa utan Hafró ekki fagnað heldur þær heimilaðar að fenginni umsögn Hafró. Ákvæðið felur í sér að vísindamenn sem starfa utan Hafrannsóknastofnunar, t.d. á vegum einkaaðila, háskóla eða vísindastofnana, eigi að lúta sérstöku eftirliti Hafrannsóknastofnunar, hafa eftirlitsmann yfir sér og upplýsa Hafró um framgang rannsókna! Vísindi ganga óvart út á gagnrýna hugsun og flæði hugmynda en alls ekki skoðana- og tilraunaeinokun einstakra ríkisstofnana.

Þetta ákvæði er mjög umhugsunarvert og upplýsandi um hve höllum fæti „ráðgjöf“ Hafró stendur.

16. Í IV. kafla er rétt að vekja athygli á 16. gr. en hún er mjög afhjúpandi um frumvarpið sem gengur meira og minna þvert gegn markmiðum sem koma fram í 1. gr. laganna, þ.e. að nytjastofnar séu sameign íslensku þjóðarinnar. Ákvæðið felur í sér að landsmönnum sé heimilt að veiða sér fisk til eigin neyslu og er það að mestu samhljóða núgildandi ákvæði en þó opnað á að hægt sé að leggja þvert bann við slíkum veiðum ef vísbendingar eru um að það sé ráðlegt.

 

1. kafli um vigtun sjávarafla er áhugaverður fyrir þær sakir að hann er óbreyttur frá gildandi reglum sem Ríkisendurskoðun hefur gert alvarlegar athugasemdir við, fyrst í skýrslu frá því í desember 2018 og síðan í eftirfylgniskýrslu Ríkisendurskoðunar frá síðasta vori. Veigamiklar athugasemdir voru gerðar við götóttar reglur um endurvigtun sjávarafla, en ekki ber á öðru en að matvælaráðherra hafi algerlega hunsað tilmæli Ríkisendurskoðunar um að ráðist verði í grundvallarendurskoðun á forsendum og fyrirkomulagi endurvigtunar. Áfram virðist sem festa eigi í lög mismunandi aðferðir við vigtun sjávarafla, þar sem þeim stærri í greininni er augljóslega hyglað.

 

Það sem vekur furðu er að í eftirfylgniskýrslu Ríkisendurskoðunar frá því í maí 2023 segir að í því frumvarpi sem hér er til umræðu verði að finna breytingar sem taki á framangreindum þáttum.

 

1. kafli er ámælisverður, líkt og kaflinn á undan, fyrir það sem áþreifanlega er hlaupið yfir að fjalla um út frá því markmiði laganna, að um sameign sé að ræða sem nýta beri með sem hagstæðasta móti fyrir land og þjóð. Í þessu samhengi er átt við að ekki er að finna í frumvarpsdrögunum ákvæði sem kveður á um að ef útlit er fyrir að veiðiheimild í ákveðinni nytjategund verði ekki nýtt af þeim sem hafa yfir aflaheimild að ráða á yfirstandandi fiskveiðiári, þá verði öðrum gefinn óheftur kostur á að nýta hana til þess að tryggja hagkvæma nýtingu hennar. Fjölmargar kvótabundnar fisktegundir og hryggleysingjar eru svo árum saman ekki fullnýttar af þeim sem hafa yfir veiðiheimildum að ráða. Það m.a. í rækju, gulllax, blálöngu og ufsa, og mikilvægt er að hleypa öðrum að veiðum ef svo ber undir þannig að þjóðin verði ekki af útflutningsverðmætum.

 

1. kafli vinnur augljóslega gegn hagsmunum almennings. Kaflinn boðar að einstaka útgerð geti aukið verulega við sig í veiðiheimildum samhliða því að frumvarpið gerir áfram ráð fyrir tvöfaldri verðlagningu á fiski, þ.e. að annars vegar sé gert upp á rau­nvirði á markaði og hins vegar Verðlagsstofuverði sem er alla jafna langt undir markaðsvirði.

 

20. Með þessum breytingum, ásamt öðrum þáttum í frumvarpinu, s.s. breytingu á byggðakvótum, eru stjórnvöld að færa veiðarnar í auknum mæli til togara og frá dagróðrabátum. Nýjar rannsóknir sem fjallað var m.a. um á málstofu hjá Hafró þann 20. nóvember sl. sýna að krókabátar skila mun verðmætari afla á land en togarar.
21. Breytingar fela í sér að minna berst á fiskmarkaði sem leiðir til þess að þrengra verður um hráefni fyrir innlenda matvælavinnslu og fiskbúðir. Það er bagalegt þar sem sjálfstæðar fiskvinnslur hafa gjarnan rutt braut í nýsköpun og markaðssókn þrátt fyrir gríðarlegt og ósanngjarnt samkeppnisforskot stóru kvótaþeganna.
22. Minna magn sem berst á fiskmarkaði og stærri hluti sem seldur er til fiskvinnslna í beinum viðskiptum leiðir af sér lægri laun til sjómanna og lægri hafnargjalda, sem aftur leiðir til þess að ríkissjóður verður af tekjum. Með því að fara þveröfuga leið, þ.e. að aðskilja veiðar og vinnslu, má búast við að minna svigrúm verði fyrir kvóta­hafana til að skilja eftir drjúgan hluta af útflutningsverðmætum í gervisölufélögum í skattaskjólum eins og brögð hafa verið að.
23. Með því að auka svigrúm þeirra stóru í greininni enn frekar má færa rök fyrir því að verið sé að færa þeim enn betri tök á stjórnmálunum og stjórnkerfinu og þykir þó þjóðinni nóg um. Það sést berlega á þessu frumvarpi að einkum er verið að tryggja tök þessa fámenna hóps á kostnað þorra almennings.

    

 

Lokaorð

Frumvarpsdrögin sem matvælaráðherra leggur hér fram eru sorglegur vitnisburður um svik ráðherra, ekki aðeins við eigin kjósendur heldur ekki síður við íslensku þjóðina. Með frum­varpinu er hún að klæða óbreytt kerfi sem þjónar örfáum auðmönnum í græna treyju með ómerkilegum orðavaðli.

Sigurjón Þórðarson, líffræðingur og varaþingmaður Flokks fólksins

Skagfirðingabraut 13, Sauðárkróki.

Það er ævintýranleg della í gangi hjá Hafró

Það væri eflaust miklu betra að fá Siggu Kling í að koma með veiðiráðgjöf en að halda áfram að byggja á þessari dauðans dellu "sérfræðinga" Hafró.

 

1) Að sögn "sérfræðinganna" sjálfra þá bæta þeir upp ónákvæmar mælingar með álíka ónákvæmum mælingum frá fyrra ári, sem koma stofnstærð ársins sem þeir segjast vera að mæla, nákvæmlega ekkert við!  

2) líffræðilegar forsendur „ráðgjafarinnar“ eru ekki til staðar. Það eru engin gögn, eða þá mjög takmörkuð, þekkt um aldur hrygningarfisks hrognkelsa á Íslandi og því er ekki nokkur leið að meta hvort stór hrygningarstofn gefi meiri eða minni veiði seinna. Ef menn gefa sér að stofnmatið gefi rétt mat á raunverulegri stofnstærð (sem er af og frá), þá vantar allan líffræðilegan rökstuðning fyrir umræddu nýtingarhlutfalli.

3) Merkilegur fjandi að "sérfræðingarnir" vilji ekki nota netarallið og gefa þá skýringu að það sé vegna þess að það fari fram í þann mund sem grásleppuvertíðin sé að hefjast - og vilja ekki einu sinni nýta það til þess að stilla af "niðurstöðu" úr togararallinu.

Dettur engum í hug að færa umrætt netarall,þannig að það gæti mögulega nýst?  

 

 

Telja rallið bestu mæliaðferð fyrir grásleppuna