Líffræðingur leiðréttir skipulagshagfræðing

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson er án efa einn sá efnilegasti af formönnum Fjórflokksins en hann var m.a. sá eini af fjórmenningunum sem tók ábyrga afstöðu í Icesavemálinu.

Á dögunum heyrði ég ágætt viðtal á Útvarpi Sögu við formann Framsóknarflokksins þar sem hann tíundaði m.a. möguleika Íslands í að auka fiskeldi sem skipt gæti ekki einungis máli fyrir landsmenn heldur heimsbyggðina. Sigmundur hélt því fram að aukið fiskeldi yrði mikilvægur liður í að uppfylla aukna próteinþörf mankynsins, samfara fjölgun þess. 

Ekki dreg ég í efa mikla möguleika landsmanna við að ala fisk en hins vegar er það víðs fjarri raunveruleikanum að telja að eldið muni bæta eitthvað sem um muni við að uppfylla próteinþörf mannkynsins. Það er nokkuð ljóst að þær fisktegundir sem koma til greina hér í eldi eru þær sem lifa nú þegar hér við land. Sú af þeim sem hefur gengið hvað best að nýta fóður sér til vaxtar er laxinn.  Helstu rök Sigmundar Davíðs voru að þar sem hann taldi að búið væri að fullnýta helstu fiskistofna heimsins væri vaxtarbroddur í auknu fiskeldinu.

Í þessari umræðu gleymdist að eldisfiskur er gjarnan fóðraður með fiski og í laxinum þar sem náðst hefur hve mestur árangur við að nýta fóðrið þarf a.m.k. 3 kg af fiski til þess að búa til eitt kg af laxi. Umrætt orkutap er ekkert sem á að koma á óvart heldur er þetta eitt af grunnlögmálum vistfræðinnar, að orka tapast eftir því sem farið er ofar í fæðupýramídann. Bent hefur verið á þann möguleika að nýta í auknum mæli í fiskeldið næringarefni sem koma beint úr jurtaríkinu. Skýrsla norsku Hafró gefur til kynna að ef fóðrið í norska eldislaxinn, sem er  um 1 milljónar tonna  framleiðsla á ári, ætti að koma úr jurtaríkinu þyrfti að nýta til þess 600.000 hektara af hveitiökrum í BNA og 6,5 milljón hektara af sojaökrum Brasilíu. Augljóst er að afurðir umræddra akra myndu nýtast mun betur til  að næra mannkynið án viðkomu í meltingarvegi laxins.

Þó að greinilegt sé að við eldi á fiski tapist orka og prótein felur eldið í sér möguleika á nýtingu á afskurði og fisktegundum, sem alla jafna teljast ekki matfiskur, til fóðurgerðar. Með öðrum orðum gufar orkan og próteinið upp en krónunum getur fjölgað í fiskeldinu með því framleiða dýran fisk úr því sem fæst minna fyrir. Síendurteknar fullyrðingar, ekki einungis Sigmundar Davíðs, heldur ýmissa „sérfræðinga“ um gríðarlega sóknarmöguleika fiskeldisins vegna meintrar fullnýtingar og ofveiði á villtum fiskistofnum er nokkuð sem gengur alls ekki upp þegar betur er að gáð.

Í allri þeirri umræðu sem nú fer fram um hvernig þjóðin geti komið sér út úr kreppunni virðast leiðtogar Fjórflokksins, allir sem einn, sammála um að hunsa algerlega vel ígrunduð rök þeirra sem telja óhætt að veiða mun meira af þorski.  Ég tel rétt að áður en Sigmundur afskrifi algerlega auknar þorskveiðar og skipuleggi hér eldi í öllum fjörðum ætti hann fara yfir þá brennandi spurningu hvers vegna þorskaflinn nú er brot af því sem að hann var áður en núverandi nýtingarstefna var tekin upp - þ.e. svipaður og hann var árið 1913.

Athugasemdir

[Óskar Þorkelsson, 19.5.2011 kl. 11:05]

góður pistill Sigurjón

[Arnar Pálsson, 19.5.2011 kl. 11:51]

Fínn pistill um ferðalag prótínsins í gegnum fæðuvefinn.

Ég hélt alltaf að nýtingarhlutafall prótína í fiskeldi væri lægra en þetta, einhverstaðar í baklandi minninganna situr hlutfallið 1/12 (það er 12 kg af fiskimjöli gefa 1 kg af eldisfiski).

Hefur þú séð nýlega samantekt á þessu hlutfalli milli tegunda og eldisaðferða?

[Sigurjón Þórðarson, 19.5.2011 kl. 19:28]

Ég þakka fyrir strákar,

Arnar, ég held að þetta hlutfall sem þú nefnir sé nokkuð of hátt en hafa verður í huga að þurrefnainnihald fiskimjöls er miklu mun hærra en í fiskholdi.

Ég mæli með skýrslu norsku Hafró en þar eru margar mjög athyglisverðar greinar m.a. um orkuþörf makrílsins, síldarinnar og kolmunnans. Mér fannst sú grein undirstrika ofmat veiða á vöxt og viðgang fiskistofna

[Jón Kristjánsson, 19.5.2011 kl. 20:03]

Algengur fóðurstuðull fyrir lax er 1,2-1,5; þ.e. kg þurrfóður til að búa til 1 kg af laxi. Til að búa til þurrfóðri þarf svo einhverja fimm til sjöfalda þyngd fiskjar, allt eftir fituinnihaldi.

Það er gróf sóun á mat að búa til dýrari fisk úr ódýrari, sem væri hægt að éta beint. En það er ekki spurt hver þurfi matinn, heldur hver geti borgað mest.  

[stefan benediktsson (IP-tala skráð) 19.5.2011 kl. 22:00]

Eins og að nota milljarð af skattfé til að rækta lerkiskóga sem brennt er svo í Járnblendinu og enginn segir neitt.

[Arnar Pálsson, 20.5.2011 kl. 12:34]

Takk fyrir svörin.

Ætli þetta hafi ekki verið ónákvæmt hjá mér. Líklega var það 12 kg af fóðurprótíni gæfi 1 kg af laxaprótíni. 

Hlutfallið er líklega ekki svona slæmt, miðað við tölurnar hans Jóns, en samt fjarri 1/2 sem fæst í kjúklingarækt (og þar er notað plöntuprótín, ekki dýraprótín).

Ef við gætum alið þorsk á sinu eða lúpínu værum við í góðum málum.

[Óskar Þorkelsson, 20.5.2011 kl. 15:13]

norskur lax er grænmetisæta skilst mér